Από τα πληθωρικά χρώματα της θαλασσινής πολιτείας του Γυθείου, στην λιτή ομορφιά της Αρεόπολης και στα θρυλικά πυργόσπιτα της Μάνης. Ένα οδοιπορικό σ έναν τόπο ιδιαίτερο που ξέρει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και κρατά ψηλά το ενδιαφέρον όλες τις εποχές του χρόνου.
Eρχόμενος από τη Σπάρτη, το Γύθειο σε καλωσορίζει με την γαλάζια παρουσία του Λακωνικού κόλπου, την νεοκλασική ομορφιά των παλιών κτισμάτων στην προκυμαία, αλλά και με τη φιλόξενη ζεστασιά των ανθρώπων του. Καταξιωμένο τουριστικό θέρετρο με έντονη αρχιτεκτονική προσωπικότητα, μακραίωνη ιστορία και παράδοση, πλαισιωμένο από υπέροχες παραλίες το Γύθειο είναι ιδανική επιλογή για όσους θέλουν να γνωρίσουν τη Λακωνική Μάνη. Τα περισσότερα σπίτια, κτίστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα πάνω σε νεοκλασικά πρότυπα και έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα. Ξεχωρίζει το κτίριο του Δημαρχείου όπου στεγάζεται η Αρχαιολογική και η Βυζαντινή συλλογή, ενώ στη νησίδα Κρανάη εκτός από τον παλιό πέτρινο φάρο, θα δείτε τον πύργο του Τζαννήμπεη (1829) που στεγάζει το Εθνολογικό Μουσείο της Μάνης.
Η Αρεόπολη και το κουκλίστικο Λιμένι
Η Αρεόπολη -η επόμενη ιστορική πολιτεία της Μάνης- απέχει 25 χιλιόμετρα από το Γύθειο. Εδώ αναζητήστε την ιστορική εκκλησία του Ταξιάρχη με τον υπέροχο λιθανάγλυφο διάκοσμο, τη θρυλική πέτρα που στήριζε τη σημαία της επανάστασης, τον αναπαλαιωμένο πύργο του Πυκουλάκη, του Ρεμπάκου, το αρχοντικό των Μαυρομιχάληδων. Σε ελάχιστη απόσταση (4 χλμ.) βρίσκεται το Λιμένι, ένα από τα πιο ατμοσφαιρικά λιμανάκια της Μάνης. Λίγο βορειότερα στο βάθος καλογραμμένου όρμου απλώνεται ο οικισμός του Νέου Οίτυλου και ψηλότερα στα πρανή του βουνού, το χωριό Οίτυλο. Σε γειτονικό ύψωμα δεσπόζει το κάστρο της Κελεφάς κτισμένο από τους Τούρκους το 1670.
Το μαγευτικό Μαυροβούνι και οι άλλες παραλίες
Βορειοανατολικά του συναντάμε την αμμουδιά της Γλυφάδας με το ναυαγισμένο πλοίο. Στη συνέχεια απλώνονται οι παραλίες Βαλτάκι και Τρίνησα. Όμως δημοφιλέστερη είναι η κοντινή ακτή Μαυροβούνι (4,5 χλμ. νότια από το Γύθειο) με εξαιρετική αμμουδιά, αρκετά ξενοδοχεία και πεντακάθαρη θάλασσα να την πιεις το ποτήρι! Πολύ καλή είναι η παραλία στο Βαθύ Αγέρανου και δυτικότερα η αμμουδιά στο Σκουτάρι. Στον Αγέρανο σώζονται τα πυργόσπιτα των Γρηγοράκηδων, φημισμένων μπέηδων της Μάνης. Κοντά στο Σκουτάρι βρίσκεται το κάστρο του Πασαβά (10 χλμ. από Γύθειο), κτισμένο το 1254 που προσεγγίζεται με βατό, ανηφορικό μονοπάτι (περίπου 1 ώρα).
Τα πυργόσπιτα της Βάθειας Δεκαοκτώ χιλιόμετρα νότια από τον Πύργο του Δυρού συναντάμε το λιμάνι του Γερολιμένα που είναι το μόνο ασφαλές αγκυροβόλιο της νοτιοδυτικής ακτογραμμής. Στην προς νότο πορείας μας θα δούμε το χωριό Άλικα (28 χιλιόμετρα από Αρεόπολη), ένα από τα παλιότερα χωριά της Μάνης και γενέτειρα των Τζανετάκηδων και των Μαυρομιχαλαίων. Εδώ σμίγουν οι δυο οδικοί άξονες που διατρέχουν την ανατολική και δυτική ακτογραμμή ξεκινώντας ο ένας από την Αρεόπολη και ο άλλος από το Γύθειο. Στο δρόμο για το Ταίναρο, η επόμενη στάση θα γίνει στη Βάθεια, ένας από τους πιο εντυπωσιακούς παραδοσιακούς οικισμούς της Ελλάδας με περισσότερους από σαράντα τριώροφους ή τετραώροφους πολεμόπυργους. Αξίζει να αναζητήσετε τα χωριά που κρύβονται πίσω από τις γυμνές πτυχώσεις του βουνού Σαγγιάς (παρακλάδι του Ταϋγέτου). Ενδεικτικά ν αναφέρουμε τους παραδοσιακούς οικισμούς Κοίτα και Κουνός, απ τους παλαιότερους της Μάνης, στους οποίους διασώζονται μερικοί από τους πιο επιβλητικούς πύργους. Στο χωριό Κεχριάνικα υπάρχει η ιστορική βυζαντινή εκκλησία των Αγ. Αναργύρων (13ος αι.) και στα χωριά Δρυ και Κεριά οι επίσης παλιοί ναοί του Αγ. Νικήτα και του Αι Γιάννη αντίστοιχα.
Το θαύμα του Δυρού Από την Αρεόπολη ένας άνετος ασφάλτινος δρόμος τραβά προς νότο και οδηγεί στα ονομαστά σπήλαια του Δυρού (11 χλμ). Η ευρύτερη περιοχή συγκλονίζει με την άγρια ομορφιά της. Παντού πέτρα και φως και το γαλάζιο της θάλασσας σαν μαγικός καθρέφτης αντανακλά παντού τις αποχρώσεις του. Στο σπήλαιο του Δυρού η φύση με την υπομονή εκατομμυρίων χρόνων δημιουργεί αριστουργήματα ανεπανάληπτης ομορφιάς. Η περιήγηση με τις βάρκες στους αξιοποιημένους θαλάμους του, είναι από τις συναρπαστικότερες εμπειρίες που έστω και μια φορά στη ζωή τους πρέπει να την ζήσουν όλοι οι Έλληνες.
Πάσχα παραδοσιακό Στο Γύθειο ο επιτάφιος του Αγίου Νικόλαου κατεβαίνει στην κεντρική πλατεία όπου βρίσκεται ο Αγ. Γεώργιος. Οι επιτάφιοι των δυο ενοριών συνεχίζουν μαζί στην παραλιακή οδό συνοδεία του Μουσικού Ομίλου, για τη συνάντηση με τον τρίτο επιτάφιο της Αγίας Τριάδας. Στο κέντρο της Αρεόπολης η εκκλησία του Ταξιάρχη έχει την τιμητική της όλη τη Μεγ. Εβδομάδα. Τη Μεγ. Παρασκευή ο επιτάφιος διασχίζει το κεντρικό παραδοσιακό καλντερίμι και κάνοντας το γύρο της πόλης περνά σχεδόν από όλες τις άλλες εκκλησίες, συνοδεία της φιλαρμονικής και εκατοντάδων πιστών.
Κοντινή εκδρομή
Μετά το Σκουτάρι ο δρόμος αφού διατρέξει τη χερσόνησο του Κότρωνα ακολουθώντας το περίγραμμα των ακτών, καταλήγει στο ομώνυμο παραθαλάσσιο χωριό (40 χλμ. από Γύθειο). Από Κότρωνα θα κατηφορίσετε νότια για μεγαλοχώρι Κοκκάλα περνώντας από το χωριό Φλομοχώρι όπου δείτε τον εντυπωσιακό πολεμόπυργο του Τσιλιβάκου και θ απολαύσετε την καλύτερη θέα. Το μεσημεράκι μπορείτε να κατηφορίσετε για φαγητό στο λιμανάκι της Αλύπα. Επιβάλλεται να πάτε στην κρυστάλλινη βοτσαλιά του Αγίου Κυπριανού και του Aμπελου. Από την Κοκκάλα θα προσεγγίσετε το οικιστικό σύμπλεγμα της Λάγιας, ένα από τα μεγαλύτερα χωριά με πολλούς πύργους όπως του Γιαννόγγονα, του Μαυραδάκου και του Βουγιουκλάκη. Επόμενη στάση το ψαροχώρι Πόρτο Κάγιο (10 χλμ), το νοτιότερο λιμάνι της Μάνης και η πιο κατάλληλη αφετηρία για εξορμήσεις στο ακρωτήριο Ταίναρο.