Ραγκουτσάρια στην Καστοριά!

Διαβάστηκε από 1881 αναγνώστες

Ευχάριστα εύθυμη εικόνα δημιουργούν στην πόλη της Καστοριάς τα Ραγκουτσάρια. Πρόκειται για ένα τριήμερο εκδηλώσεων καρναβαλιού 6-8 Ιανουαρίου, όπου η πόλη αποκτάει ξεχωριστό χρώμα με πανηγυρική ατμόσφαιρα.Αλήθεια, εσείς ξέρετε τι σημαίνει "πατερίτσα";

Τα “Ραγκουτσάρια” αρχίζουν στις 6 Ιανουαρίου την ημέρα των Θεοφανίων και ολοκληρώνονται στις 8 Ιανουαρίου (Πατερίτσα), ημέρα της Αγίας Δομινίκης, με την παρέλαση των καρναβαλιστών στην Καστοριά.
Το όνομα και η καταγωγή αυτού του εθίμου εντοπίζονται στην κλασική αρχαιότητα, από την οποία μέσω Ρώμης (Saturnalia = γιορτές προς τιμή του Κρόνου) και Βυζαντίου μεταφέρθηκε στις μέρες μας. Πιθανόν το όνομα προέρχεται από το λατινικό rogatores = ζητιάνοι που ορίζει την ιδιότητα αυτού που συμμετέχει στην ομάδα των μεταμφιεσμένων και ζητά δώρα από τα σπιτικά που επισκέπτονται, σε ανταπόδοση της συνεισφοράς τους στην απομάκρυνση του κακού πνεύματος. Έτσι, ακόμα και το όνομα μας οδηγεί στον εντοπισμό του εθίμου στην αρχαιότητα.

Τα “Ραγκουτσάρια” είναι εορταστικές εκδηλώσεις καρναβαλιού, από τις τελευταίες του Δωδεκαημέρου. Στα χειμερινά Διονύσια (ανα-γέννηση του Διονύσου η οποία φέρνει χαρά, ευτυχία, ευζωία, ελπίδα, προαναγγελία της άνοιξης) υπήρχε θίασος μεταμφιεσμένων οι οποίοι γύριζαν στους συνοικισμούς και περιέπαιζαν τους πάντες, όπως ακριβώς γίνεται και σήμερα κατά την διάρκεια των Καστοριανών Ραγκουτσαριών.

Στα Ραγκουτσάρια συμμετέχουν όλοι οι Καστοριανοί, άντρες και γυναίκες, μικροί και μεγάλοι, και μαζί τους χιλιάδες επισκέπτες, σε «μπουλούκια». Το κάθε “μπουλούκι” έχει τη δική του παραδοσιακή ορχήστρα χάλκινων και γλεντούν επί τρία μερόνυχτα με χιλίων λογιών μεταμφιέσεις στους δρόμους της πόλης, μέσα σε έναν αληθινό πανζουρλισμό.
Οι εκδηλώσεις κορυφώνονται την τρίτη ημέρα, την Πατερίτσα. Από το μεσημέρι (13:00) παρελαύνουν όλα τα «μπουλούκια» που χορεύοντας σατιρίζουν πρόσωπα και γεγονότα με μια πηγαία εφευρετική πρωτοτυπία. Τα καλύτερα από αυτά βραβεύονται από τον Δήμο Καστοριάς που έχει και όλη την ευθύνη της διοργάνωσης του τριημέρου.

Τα «μπουλούκια» καθώς και ο υπόλοιπος κόσμος καταλήγουν στην πλατεία “Ντολτσό” παλιά μεσαιωνική πλατεία που έπαιξε σημαντικό ρόλο επί Τουρκοκρατίας στην ενότητα του λαού και τη διατήρηση των εθίμων. Εκεί, μέσα σε ένα ξεφάντωμα χαράς, οι ορχήστρες συναγωνίζονται μεταξύ τους ποια θα καλύψει την άλλη με τη μουσική της.

Αναλυτικότερα:

1η ημέρα, 6 Ιανουαρίου, Θεοφάνια

Ο Αϊ-Βασίλης μοιράζει δώρα σε όλα τα παιδιά μετά από τον αγιασμό των υδάτων προσφορά του Δήμου Καστοριάς και του συλλόγου «Φίλων Καστοριανού Καρναβαλιού “ΤA ΡΑΓΚΟΥΤΣΑΡΙΑ”». Ξεκινάει από την πλατεία Δαβάκη 11:30π.μ. και στη συνέχεια διασχίζει την οδό Μητροπόλεως, συνοδευμένος από χαρούμενους ρυθμούς παραδοσιακής λαϊκής μπάντας και προσφέρει δώρα και Καστοριανό κρασί σε όσους συναντά.
Τα «μπουλούκια» από νωρίς το απόγευμα, ξεχύνονται σε όλους τους δρόμους και τα σοκάκια της πόλης, με ζωντανή μουσική από λαϊκές ορχήστρες σε Καστοριανούς παραδοσιακούς ρυθμούς και ξέφρενο αδιάκοπο χορό και περγέλια (αστεϊσμούς).
Στην πλατεία Ομονοίας, στην πλατεία Δημαρχείου και στην οδό Μητροπόλεως στο ύψος της οδού Σαχίνη, προσφέρεται από τον Δήμο Καστοριάς κρασί για όλα τα μπουλούκια και τους επισκέπτες, σε συνεργασία με τον “Σύλλογο Φίλων Καστοριανού Καρναβαλιού”.

2η Ημέρα, 7 Ιανουαρίου, Αϊ-Γιαννιού
Από το μεσημέρι το σκηνικό της προηγούμενης μέρας επαναλαμβάνεται σε ακόμη πιο έντονο ρυθμό. Όλη η πόλη χορεύει στους γνωστούς πια ρυθμούς. Επί πλέον σήμερα «μπουλούκια» από μικρούς και μεγάλους επισκέπτονται φιλικά σπίτια και σπίτια από εορτάζοντες που είναι ανοιχτά στις απρόσμενες επισκέψεις των μεταμφιεσμένων και τηρούν το έθιμο πειράζοντας και τραβολογώντας τους οικοδεσπότες, οι οποίοι στο τέλος τους κερνούν και ακολουθούν το μπουλούκι.
Στα ίδια σημεία με την προηγούμενη μέρα, θα προσφέρεται και πάλι κρασί για όλα τα «μπουλούκια» και τους χιλιάδες επισκέπτες. Επίσης με τη βοήθεια των τοπικών και των πολιτιστικών συλλόγων ξεκινούν «μπουλούκια» από διάφορα σημεία της πόλης.

3η Ημέρα, 8 Ιανουαρίου, Πατερίτσα
Η αποκορύφωση των εορταστικών εκδηλώσεων γίνεται την ημέρα αυτή με την μεγάλη παρέλαση στην οδό Μητροπόλεως (Τσαρσί) με ώρα έναρξης 13:00. Η διαδρομή που ακολουθούν οι παρέες είναι Δημαρχιακό Μέγαρο, οδός Μητροπόλεως και μέσω της πλατείας Ομονοίας, καταλήγει στην πλατεία «Ντολτσό» όπου θα κλείσουν οι εκδηλώσεις με ξεφάντωμα μέχρι τελικής πτώσης.
Oι Καστοριανοί υπόσχονται σε όλους ένα ξέσπασμα χαράς, κεφιού και γλεντιού.

Έχετε δει ποτέ τα Ραγκουτσάρια στην Καστοριά για να μοιραστείτε μαζί μας τις εμπειρίες σας...ή μήπως ήταν τελικά πολύ το κρασί που μοίραζαν οι ντόπιοι;