Ελλήνων Πάσχα!

Όλα αυτά είχαν σαν σκοπό να κατευνάσουν τα στοιχεία της φύσης, να καλωσορίσουν την άνοιξη και να ζητήσουν από θεούς και ξωτικά μια καλή σοδειά. Από τα ορεινά χωριά των Αγράφων ως τα υπήνεμα ακρογιάλια του Κορινθιακού κόλπου και από τη γαλήνη της λίμνης των Ιωαννίνων έως τις λαδοπράσινες κοιλάδες της Αργολίδας, τα έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας και της Ανάστασης του Θεανθρώπου συνυπάρχουν και συνδυάζονται με τον ερχομό της άνοιξης και την αναγέννηση της φύσης.

Νομός Αργολίδας: Ναύπλιο, Άργος, Τολό
Χειμώνα ή καλοκαίρι το Ναύπλιο αποδεικνύεται ιδανικός προορισμός για τις αποδράσεις του Σαββατοκύριακου. Οι αργίες του Πάσχα προσφέρουν επιπλέον χρόνο για κοντινές εκδρομές στην ανθισμένη αργολική φύση. Ανάσταση θα κάνετε στην εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου στο λιμάνι. Εδώ μαζεύονται όλοι, ξένοι και ντόπιοι. Ιδιαίτερα ατμοσφαιρική είναι η περιφορά του επιταφίου που χάνεται στα δαιδαλώδη καλντερίμια της Παλιάς Πόλης. Στο κοντινό Άργος οι επιτάφιοι όλων των ενοριών συναντιόνται στο δρόμο της λαϊκής αγοράς. Ακολουθεί κοινή λειτουργία σε κατανυκτική ατμόσφαιρα. Την Κυριακή του Πάσχα στη Νέα Κίο γίνεται το κάψιμο του Βαραββά, ενώ στο Τολό η μεταφορά του επιτάφιου πραγματοποιείται στην ακρογιαλιά.

Νομός Αιτωλοακαρνανίας: Ναύπακτος, Αιτωλικό
Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η Μεγάλη Παρασκευή στη Ναύπακτο. Εκατοντάδες κεριά και αναμμένες δάδες υποδέχονται τους επιτάφιους στο Ενετικό λιμάνι, ενώ ένας φλεγόμενος σταυρός φωτίζει την είσοδο του λιμανιού. Το έθιμο αυτό διατηρείται από την δεκαετία του 50 όταν οι ψαράδες θέλησαν να χαιρετίσουν με το δικό τους τρόπο τη συνάντηση των δύο επιταφίων των ενοριών Αγίου Δημητρίου και Αγίας Παρασκευής στο μικρό τους λιμάνι. Παλαιότερα στο Αιτωλικό τη Μεγάλη Παρασκευή, μετά την περιφορά του Επιταφίου, οι δύο ενορίες της πόλης καταπιάνονταν σε έναν «πόλεμο» βεγγαλικών που οι ντόπιοι ονόμαζαν "Χαλκούνια". Σήμερα το έθιμο αυτό έχει ατονήσει αρκετά, αλλά αξίζει να πάτε στην εκκλησία της Παναγιάς για να θαυμάσετε τον ανεκτίμητης αξίας ασημοκέντητο επιτάφιο.

Νομός Ευρυτανίας: Προυσός
Διάσημα για την ανυπέρβλητη ορεινή τους φύση, αλλά και τη
γραφικότητα των οικισμών τους, τα χωριά της Ευρυτανίας Μεγάλο και Μικρό Χωριό, Βουτύρο, Προυσός και Κορυσχάδες αποτελούν από τους πλέον προσφιλείς Πασχαλινούς προορισμούς. Δημοφιλής είναι η διαδρομή που οδηγεί μέσα από την κοιλάδα του ποταμού Καρπενησιώτη στο ιστορικό μοναστήρι του Προυσού. Το κτιριακό συγκρότημα είναι γαντζωμένο σε μία κόχη του φαραγγιού και το καθολικό του χτίστηκε μέσα στην ιερή σπηλιά που βρέθηκε η εικόνα της Παναγιάς, έργο όπως πιστεύεται του Ευαγγελιστή Λουκά. Στις λειτουργίες των Παθών του μοναστηριού συμμετέχουν πλήθος επισκεπτών που καταφθάνουν εδώ από όλα τα σημεία της Ελλάδας. Ανήμερα την Κυριακή του Πάσχα παροιμιώδες είναι το γλέντι με οβελίες, κλαρίνα και άφθονο κρασί που στήνεται σε όλα τα χωριά.

Νομός Καρδίτσας: Λίμνη Πλαστήρα, Αργιθέα
Σε όλα τα χωριά της ορεινής Καρδίτσας (περιοχή λίμνης Πλαστήρα και Αγριθέας) μόλις ο παπάς πει το Χριστός Ανέστη οι νέοι του χωριού βάζουν φωτιά σε τεράστιους «φανούς» δηλαδή σωρούς από φρεσκοκομμένα έλατα και πουρνάρια που καθώς καίγονται κάνουν ιδιαίτερο θόρυβο και εξαπολύουν στον ουρανό μυριάδες σπίθες. Αν βρεθείτε στην περιοχή αξίζει μια επίσκεψη στην επιβλητική μονή της Παναγιάς Πελεκητής που βρίσκεται κοντά στο χωριό Καρίτσα των Αγράφων. Στην καρδιά της Αργιθέας, σε σημείο που μοιάζει απροσπέλαστο, ριζωμένο πάνω στο βράχο δεσπόζει η μονή Σπηλιάς που είναι δημοφιλές Πασχαλινό προσκύνημα των Θεσσαλών.

Νομός Ιωαννίνων: Πάσχα στα Γιάννενα και στο Νησί
Στην αρχή θα νομίζεις πως περιπλανιέσαι σε μια ακόμη άχρωμη πολιτεία της επαρχιακής Ελλάδας. Σύντομα όμως σαν να τραβιέται μια κουρτίνα και όλη η μαγεία της λίμνης, η ιστορία της Ηπείρου, αλλά και η ανεμελιά της σαγηνευτικής αυτής πόλης, σου αποκαλύπτονται. Δώστε προτεραιότητα στα ιστορικά σημεία της γιατί δεν νοείται να έρθετε στα Γιάννενα και να μην επισκεφθείτε το Κάστρο, την Παλιά Πόλη, τα άφθονα μουσεία. Το Πάσχα στην παλιά πόλη και στο Νησί είναι ένα πραγματικό χάρμα οφθαλμών. Οι νοικοκυρές ετοιμάζουν τα γιαννιώτικα κουλούρια με την πατροπαράδοτη συνταγή, βάφουν τα αυγά, ασπρίζουν τα πεζοδρόμια. Την Μεγάλη Παρασκευή αγόρια και κορίτσια στολίζουν τον επιτάφιο. Την Κυριακή του Πάσχα στις αυλές ψήνουν σουβλιστό αρνί σε θράκα (κάρβουνα) από κληματόβεργες.

Φολέγανδρος

Την Κυριακή του Πάσχα η ασημοστόλιστη εικόνα της Παναγίας μεταφέρεται από το μοναστήρι για να επισκεφθεί κάθε σπιτικό της Χώρας. Οι νοικοκυραίοι υποδέχονται τη Μεγαλόχαρη κερνώντας μελόπιτες και κρασί τους επισκέπτες και οι νέοι με ομοβροντία βεγγαλικών! Τη Δευτέρα του Πάσχα η εικόνα φτάνει με τα πόδια στον οικισμό της Άνω Μεράς και συνεχίζει για τους υπόλοιπους οικισμούς του νησιού. Στο τέλος η εικόνα της Παναγίας θα δώσει την ευλογία της στους ψαράδες και στα καΐκια τους και αν ο καιρός το επιτρέπει θα ανοιχτεί για λίγο στο πέλαγος.

Από την κεντρική πλατεία και την εκκλησία του Ελκόμενου Χριστού ξεκινά ο επιτάφιος που κινείται περιμετρικά του κάστρου. Δεν ακούγεται τίποτα, παρά μόνο τα βήματα των πιστών, οι ψαλμωδίες του ιερέα και ο φλοίσβος των κυμάτων. Στην άκρη του κάστρου όπου δεσπόζει η εκκλησία της Παναγιάς της Χρυσαφίτισσας γίνεται σύντομη δέηση και επιστροφή στην πλατεία. Την Κυριακή του Πάσχα, πάλι στην πλατεία, πραγματοποιείται το Κάψιμο του Ιούδα.

Έχουν γραφτεί πολλά για το παραδοσιακό Πάσχα στο όμορφο νησί των Φαιάκων που τις μέρες αυτές καθώς ξυπνά από το χειμερινό του λήθαργο, προσφέρεται για αξέχαστες εαρινές περιηγήσεις στα παράλια και την καταπράσινη ενδοχώρα του. Ξεχωριστή νότα δίνουν σε όλες τις Πασχαλινές εκδηλώσεις οι πολυάριθμες φιλαρμονικές ορχήστρες της πόλης. Την Κυριακή των Βαΐων γίνεται η περιφορά του Σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνος, προστάτη του νησιού. Το Μεγάλο Σάββατο στις 11.00 π.μ. ο κόσμος περιμένει την Πρώτη Ανάσταση. Όταν τελειώσει η ακολουθία χτυπούν χαρμόσυνα οι καμπάνες της Μητρόπολης και αναβιώνει το πατροπαράδοτο έθιμο «μπότηδες» όπου οι νοικοκυρές πετούν από τα μπαλκόνια τους στο δρόμο, πήλινα κανάτια (μπότηδες) γεμάτα νερό.

Κείμενο – φωτογραφίες: Θοδωρής Αθανασιάδης/ www.viewsofgreece.gr