Η παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού και γιατί οι τιμές θα ανέβουν κι άλλο
2404 Επισκέψεις στο άρθρο
Φταίει μόνο η ενεργειακή κρίση για αυτή τη δυσάρεστη εξέλιξη; Νευρικότητα και πολλά προβλήματα στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και των υψηλής ποιότητας τσιπ υπολογιστών, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα αύξησης τιμών και αδυναμιών κάλυψης της ζήτησης.
Η παγκόσμια ενεργειακή κρίση, η οποία έχει οδηγήσει σε αύξηση τιμών όλα τα προϊόντα, μεταξύ των οποίων και τα υλικά κατασκευής των ελαστικών αυτοκινήτου, έσπασε άλλον ένα κρίκο της ομαλής λειτουργίας της οικονομικής ζωής στο πλανήτη, ο οποίος δεν είναι άλλος από τη παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού. Φταίει όμως μόνο η ενεργειακή κρίση για αυτή τη δυσάρεστη εξέλιξη;
Αρχικά, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ό,τι στη παγκόσμια οικονομία ισχύει ένας πολύ απλός κανόνας: Αν ένας κρίκος της αλυσίδας φθαρεί ή ακόμα και σπάσει, τότε αυτό επηρεάζει όλο το οικοδόμημα.
Η ενεργειακή κρίση είναι, αν μη τι άλλο, κάτι που προβληματίζει τις ηγεσίες της παγκόσμιας κοινότητας. Στην Ευρώπη μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήδη προχώρησε στη παρουσίαση της εργαλειοθήκης της, μέσω της οποίας προτείνει στις κυβερνήσεις των χωρών – μελών κάποια βραχυπρόθεσμα, αλλά και μεσοπρόθεσμα μέτρα, ώστε να προστατευτούν τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά και επιχειρήσεις από την αύξηση των τιμών στα προϊόντα ενέργειας.
Θα τελειώσει η ενεργειακή κρίση;
Ούτε η Κομισιόν, ούτε και οι διεθνείς αναλυτές μπορούν να προχωρήσουν σε μία ασφαλή εκτίμηση για το πότε όλο αυτό με την ενεργειακή κρίση θα τελειώσει και θα επανέλθουμε στη κανονικότητα.
Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί στη παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού. Αρχικά, υπήρχαν προβλέψεις που έκαναν λόγο για κάτι βραχυπρόθεσμο, αλλά από ό,τι δείχνουν οι εξελίξεις, το πρόβλημα επιμένει και δείχνει πιο σοβαρό από τις αρχικές εκτιμήσεις. Τι φταίει όμως για τη κρίση και σε αυτό το τομέα, είναι το εύλογο ερώτημα που ακολουθεί.
Οι παράγοντες της κρίσης στη παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού
Η περίοδος της πανδημίας covid έφερε αναστάτωση στη παγκόσμια οικονομία και στη ψυχολογία των αγορών. Το 2021 που σύντομα μας αφήνει έφερε στο επίκεντρο τις προσπάθειες των χωρών σε όλο τον κόσμο για ανάκαμψη των οικονομιών τους. Ωστόσο, υπάρχει μια νευρικότητα και πολλά προβλήματα στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και των υψηλής ποιότητας τσιπ υπολογιστών, σύμφωνα με ρεπορτάζ του ειδησεογραφικού πρακτορείου Bloomberg. Ας δούμε ξεχωριστά σε τρεις ενότητες αυτούς τους παράγοντες, πράγμα που θα μας βοηθήσει να βγάλουμε μία άκρη.
Μεταφορές
Οι μεταφορές ή αλλιώς ο τομέας των logistics, είναι από τους στρατηγικούς τομείς σε ό,τι αφορά τη παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού. Η Κίνα, μια παγκόσμια υπερδύναμη σε αυτό το τομέα, αντιμετώπισε προβλήματα λόγω του covid με ορισμένα κινεζικά λιμάνια να έχουν αδρανοποιηθεί ή να λειτουργούν με μειωμένη χωρητικότητα.
Αυτό ασκεί μεγάλη πίεση στα εμπορευματοκιβώτια (κοντέινερ), τα πλοία και τις λιμενικές δραστηριότητες σε όλο το κόσμο. Η τιμή για ένα κοντέινερ έχει εκτοξευτεί στα ύψη, με εκτιμήσεις των ανθρώπων της αγοράς να κάνουν λόγο ακόμα και για δεκαπλασιασμό, σε σύγκριση με τη προ covid εποχή!
Αυτό σημαίνει ό,τι ένα μεγάλο μέρος του διεθνούς εμπορίου έχει επιβραδυνθεί σημαντικά, ενώ μεγάλο κομμάτι του δεν είναι πλέον κερδοφόρο.
Οι τιμές των μεταφορών (κοντέινερ) έχουν εκτοξευτεί ως και 4 φορές πάνω. Οι εταιρείες ελαστικών αυτοκινήτου αγωνίζονται και μέχρι στιγμής δεν έχουν περάσει μεγάλο μέρος του extra κόστους στην τελική τιμή (προστατεύοντας τον καταναλωτή τους).
Ασφαλώς, ο τομέας αυτός δεν μπορεί να σταματήσει και οι επιχειρήσεις που σχετίζονται με όλο αυτό προσπαθούν να κρατήσουν τις τιμές σε χαμηλά επίπεδα, χωρίς όμως να γνωρίζουν το πότε ακριβώς θα λάβει τέλος.
Η ζήτηση εξακολουθεί να είναι υψηλή και οι άνθρωποι των μεταφορών δεν θέλουν να δουν τις εταιρείες - πελάτες τους να αντιμετωπίζουν προβλήματα αξιοπιστίας με πολλές συναλλαγές να μην εκτελούνται εγκαίρως. Οι προμηθευτές απαιτούν διεθνώς εμπορεύσιμα εξαρτήματα για να ολοκληρώσουν τη παραγωγή και διανομή αγαθών, αλλά και των υπηρεσιών τους.
Επιπροσθέτως, λόγω του covid, παρατηρείται έλλειψη εργατικού δυναμικού και σε ορισμένες περιπτώσεις τα κρατικά επιδόματα είναι πιθανό να οδηγούν στην αποτροπή από την εργασία.Αυτό είναι ένας ακόμα παράγοντας που οδηγεί σε καθυστερήσεις στα εμπορικά δίκτυα.
Τα αποθέματα μειώνονται, η παγκόσμια ζήτηση αυξάνεται, περισσότερα κοντέινερ δεν κατασκευάζονται και οι άνθρωποι του κλάδου δεν θα μπορέσουν για πολύ ακόμα να κρατούν τις τιμές ενός κοντέινερ χαμηλές.
Είναι ιδιαίτερα τιμητικό (και σίγουρα οι καταναλωτές – πελάτες τους θα πρέπει να το εκτιμήσουν) το ό,τι οι εταιρείες έχουν απορροφήσει μεγάλο μέρος του extra κόστους και δεν το έχουν μετακυλήσει στους καταναλωτές, αλλά αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί για πολύ μεγάλο διάστημα, καθώς η μη κερδοφορία μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε οικονομική κατάρρευση του κλάδου και αυτό είναι κάτι που δεν θα το ήθελε κανείς.
Ενεργειακή κρίση
Είναι η συζήτηση που κυριαρχεί αυτή τη στιγμή παγκοσμίως και ένας ακόμα παράγοντας για το χάος της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού. Πολλές χώρες έχουν αποφασίσει να προχωρήσουν στη μετάβαση σε πιο πράσινες μορφές προμήθειας, αλλά δεν έχουν ακόμα εξασφαλίσει επαρκείς εναλλακτικές λύσεις.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Γερμανίας και της Ιαπωνίας, οι οποίες αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τις προηγούμενες επενδύσεις τους στη πυρηνική ενέργεια, ενώ η Κίνα εμφάνισε έλλειμμα ηλεκτρικής ενέργειας. Η παγκόσμια προσπάθεια για οικονομική ανάκαμψη το 2021 στη μετά covidεποχή ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής και ταχύτερη από το αναμενόμενο και αυτό ξάφνιασε το τομέα της ενέργειας με τη παροχή φυσικού αερίου να μην είναι επαρκής για να καλύψει τη νέα ζήτηση.
Την ίδια στιγμή, η παραγωγή φυσικού αερίου και η εξερεύνηση νέων κοιτασμάτων απορρίφθηκαν σε προηγούμενα στάδια της πανδημίας και αυτό έπαιξε το ρόλο του στις σημερινές εξελίξεις. Για παράδειγμα, σε μία μεγάλη χώρα, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οι τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν κατά 700% το τελευταίο 12μηνο, ενώ και η υπόλοιπη Ευρώπη αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να μην έχει αρκετές ενεργειακές προμήθειες για το χειμώνα.
Με λίγα λόγια, αν ο τομέας της ενέργειας αντιμετωπίζει τέτοια προβλήματα, είναι επόμενο να υπάρχουν προβλήματα και στη παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού και όλο αυτό να συμπαρασύρει τις τιμές και σε άλλα αγαθά, όπως τα τρόφιμα, αλλά και σε πολλές υπηρεσίες.
Τσιπ υπολογιστών
Ένας τομέας, ο οποίος έχει συμβάλλει στο πρόβλημα της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού είναι και αυτός των τσιπ υπολογιστών. Κατά τη διάρκεια του lockdown στη περίοδο της πανδημίας τα εργοστάσια τσιπ έκλεισαν, με αποτέλεσμα να πληγεί η προσφορά τους στη παγκόσμια αγορά.
Η προσφορά τσιπ έπεσε, αλλά την ίδια στιγμή η ζήτηση για τα τελευταία αυξήθηκε και μαζί με αυτή αυξήθηκε και η ζήτηση των καταναλωτών για διαρκή αγαθά, όπως αυτοκίνητα και συσκευές. Η παραγωγή αυτοκινήτων περιορίζεται σοβαρά από τη διαθέσιμη προσφορά τσιπ, κάτι που αποτελεί έναν από τους λόγους που οι τιμές καινούργιων και μεταχειρισμένων αυτοκινήτων παραμένουν τόσο υψηλές.
Επιπροσθέτως, αξίζει να σημειωθεί ό,τι η παγκόσμια οικονομία είναι υπερβολικά εξαρτημένη από δύο χώρες για τον εφοδιασμό της, τη Ταϊβάν και τη Νότια Κορέα και αυτό είναι ένας ακόμα λόγος που επηρεάζει τη παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού σε αυτό το τομέα των τσιπ υπολογιστών.
Συμπεράσματα
Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω καταλήγουμε σε καθυστερήσεις στο εμπόριο, καθυστερήσεις εισροών, πιο υψηλό κόστος συναλλαγών και μεταφορών, υψηλές τιμές ενέργειας, ελλείψεις τσιπ υπολογιστών και προς το παρόν "αυτοσυγκράτηση" των εταιρειών οι οποίες δεν έχουν περάσει όλο το extra κόστος τους, στις τιμές των προιόντων τους (αναμένοντας μια καλύτερη επόμενη μέρα).
Την ίδια στιγμή, η ζήτηση αυξάνεται με τους καταναλωτές παγκοσμίως να έχουν αποταμιεύσει χρήματα κατά τη περίοδο του lockdown και τώρα να θέλουν να ξοδέψουν μέρος αυτών. Αυτό οδηγεί στο φαινόμενο του παγκόσμιου πληθωρισμού, δηλαδή η ζήτηση να ανεβαίνει, αλλά η προσφορά να μην είναι ικανή να την εξυπηρετήσει.
Εύκολα γίνεται αντιληπτό ό,τι δεν μιλάμε για ένα μόνο παράγοντα, ο οποίος ευθύνεται για τα προβλήματα στη παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού. Είδαμε πιο πάνω τρεις βασικούς λόγους και κοντά σε αυτούς υπάρχουν και άλλοι που οδηγούν σε οικονομικό χάος και καθυστερήσεις. Οι αναλυτές προβλέπουν ό,τι αυτό το πρόβλημα θα λυθεί, αλλά δεν μπορούν να πουν με ακρίβεια το πότε.
Η αλυσίδα προμηθευτές – διανομείς – καταναλωτές θα πρέπει να κάνει υπομονή και να δείξει τη μέγιστη δυνατή σύνεση και αλληλοκατανόηση.