Λίπανση: Ο ακρογωνιαίος λίθος για την εύρυθμη λειτουργία του κινητήρα
Ημερομηνία δημοσίευσης: 3/7/2012
Ένας κινητήρας για να λειτουργεί σωστά και να «ζήσει» αρκετά χρόνια, πρέπει να λιπαίνεται σωστά. Η επιλογή του σωστού λιπαντικού είναι μείζονος σημασίας.
Ένας κινητήρας εσωτερικής καύσης αποτελείται από πολλά μηχανικά μέρη, τα οποία με τη χρήση καταπονούνται αρκετά. Κάθε φορά που εμείς βυθίζουμε το γκάζι, όλο και περισσότερο αυξάνονται οι στροφές λειτουργίας του κινητήρα, και αυτά τα μέρη κινούνται όλο και περισσότερο, με αποτέλεσμα ανάμεσα τους να αναπτύσσονται τριβές, άρα και υψηλές θερμοκρασίες. Σε αυτό το σημείο ακριβώς υπεισέρχεται το λιπαντικό. Ο ρόλος του είναι πολυδιάστατος, μιας και εντός του κινητήρα κάνει διαφορετικές εργασίες. Το λιπαντικό εισχωρεί ανάμεσα στα μηχανικά μέρη για να μειώσει τις τριβές, άρα και να εμποδίσει την επικίνδυνη αύξηση της θερμοκρασίας, ενώ παράλληλα μειώνει και το θόρυβο από την επαφή των κινούμενων μερών.
Η κυκλοφορία του ζωτικού λαδιού του κινητήρα επιτυγχάνεται από μια τρόμπα που κινείται από τους ιμάντες του κινητήρα. Να έχετε υπόψη σας όμως ότι, δεν κάνουν όλα τα λιπαντικά για όλους τους τύπους κινητήρων και πως κάθε λάδι πληροί ορισμένα standards τα οποία και πρέπει να τα γνωρίζουμε, όταν θα προβούμε σε αλλαγή λαδιών.
Η διάρκεια ζωής του κάθε λιπαντικού είναι ορισμένη και ορίζεται από τον κατασκευαστή του και στη συνέχεια από τον κατασκευαστή του αυτοκινήτου, ο οποίος γνωρίζει τις αντοχές και τις καταπονήσεις που δέχεται το μηχανικό σύνολο. Ακόμα μια σημαντική λειτουργία του λιπαντικού είναι ότι, λόγω των ειδικών καθαριστικών συστατικών που διαθέτει, φροντίζει και απομακρύνει τα διάφορα υπολείμματα καύσης που δημιουργούνται.
Προσοχή στους τούρμπο κινητήρες
Οι νέοι τούρμπο κινητήρες είναι λίγο πιο απαιτητικοί στο λιπαντικό συγκριτικά με τους συμβατικούς κινητήρες, ώστε να παρουσιάζουν αυξημένη απόδοση και υψηλή αξιοπιστία. Η διαφορά των συνθετικών λιπαντικών έναντι των «απλών» είναι πως, μολονότι έχουν μικρό ιξώδες, εντούτοις, χάρη στη προσθήκη διαφόρων συστατικών, έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής! Για αυτό και όλα τα αυτοκίνητα νέας τεχνολογίας μπορούν να διανύσουν έως και 30.000 χλμ, μέχρι να χρειαστούν αντικατάσταση λαδιών.
Οι βασικές κατηγορίες
Ορυκτέλαια
Σε αυτού του τύπου τα λιπαντικά, τα μόρια διαφέρουν σε μέγεθος και σύνδεση, με αποτέλεσμα να καταπονούνται περισσότερο και σε μικρότερο χρονικό διάστημα κατά τη χρήση. Η κατεργασία που δέχονται αυτά τα λιπαντικά, δεν αφαιρεί όλα τα ανεπιθύμητα χημικά, που μπορεί να επηρεάζουν το μέγεθος και τη δομική διάταξη των μορίων. Έτσι, οι μοριακές αλυσίδες μπορεί να σπάσουν, υποβαθμίζοντας το ιξώδες του λαδιού, το οποίο, λόγω αυτού, δυσκολεύεται να λιπάνει σωστά όλα τα μηχανικά μέρη του κινητήρα. Οι σύγχρονοι κινητήρες κατασκευάζονται με ακραίες ανοχές, με αποτέλεσμα το ορυκτέλαιο να μην μπορεί να τους παράσχει την ανάλογη λίπανση.
Συνθετικά
Τα συνθετικά λιπαντικά κατασκευάζονται μέσα από μία ειδική εργαστηριακή επεξεργασία για την προσθήκη ειδικών χημικών. Βέβαια, η διαδικασία αυτή είναι πολυέξοδη, όπως και οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται και ως εκ τούτου τα λιπαντικά αυτά κοστίζουν περισσότερο σε σχέση με τα ορυκτέλαια, όταν φτάνουν στα χέρια του καταναλωτή. Το βασικότερο χαρακτηριστικό αυτών των προϊόντων είναι ότι διατηρούν σταθερές τις μοριακές αλυσίδες σε αρκετά υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες. Έτσι, το ιξώδες τους παραμένει σταθερό, ώστε να λιπαίνουν σωστά τον κινητήρα σε κάθε περίσταση. Επίσης, τα συνθετικά λιπαντικά περιέχουν καθαριστικά, προκειμένου κατά τη λειτουργία τους να «απορροφούν» τα υπολείμματα του κινητήρα και να τα κατευθύνουν προς το φίλτρο λαδιού.
Ημισυνθετικά
Τα ημισυνθετικά λιπαντικά είναι μείγματα συνθετικών και ορυκτελαίων και οι επιδόσεις τους είναι υψηλότερες από εκείνες των ορυκτέλαιων. Θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή ώστε να μην αναμειγνύονται ορυκτέλαια και συνθετικά λιπαντικά.
Aνακυκλωμένα
(Ο βαθμός απόδοσής τους φτάνει το 70% σε σχέση με τα μη ανακυκλωμένα).
Τι σημαίνει ο όρος «ιξώδες»
Με τον όρο «ιξώδες» χαρακτηρίζουμε μία από τις ιδιότητες της ύλης ιδίως των υγρών και των αερίων, να παρουσιάζουν αντίσταση κατά τη ροής τους. Όλοι μας θα έχουμε παρατηρήσει ότι το λάδι ρέει δυσκολότερα από ό,τι το νερό, κάτι που σημαίνει ότι έχει μεγαλύτερο ιξώδες. Η αντίσταση που παρουσιάζει το λιπαντικό προέρχεται από τη σύστασή του και οφείλεται σε εσωτερικές τριβές των μορίων από δυνάμεις συνοχής, σε τέτοιο βαθμό που το ίδιο το ιξώδες να αποτελεί μέτρο αντίστασης του υγρού στη ροή.
Πως μπορεί να χάνονται λάδια;
Α. Από την τάπα του κάρτερ
Στα περισσότερα συνεργεία, για να αλλάξουν τα λιπαντικά του κινητήρα πρέπει να ξεβιδώσουν τη βίδα του κάρτερ, ούτως ώστε να εξέλθουν τα παλιά λάδια. Πρόκειται για μία κλασική βίδα, η οποία απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή κατά το βίδωμά της για να μη στραβώσουν οι βόλτες της υποδοχής της. Θα πρέπει να επισημαίνετε στο μηχανικό σας κάθε φορά που ξεβιδώνει αυτή τη βίδα, να αντικαθιστά και τη ροδέλα που βρίσκεται ανάμεσα σε αυτή και στο κάρτερ.
Β. Ελαττωματικό φίλτρο
Εκτός από το κάρτερ, τα λάδια μπορούν να διαρρέουν και από ένα ελαττωματικό φίλτρο στον κινητήρα. Αν το φίλτρο έχει βιδωθεί πολύ σφιχτά, από τις μεγάλες διαφορές θερμοκρασίας μπορεί να έχει στραβώσει η βάση του ή οι βόλτες στις οποίες βιδώνει. Μπορείτε, βάζοντας απλά το χέρι σας στη βάση του φίλτρου, να διαπιστώσετε αν υπάρχει διαρροή.
Γ. Βλάβη στον κινητήρα
Συχνό φαινόμενο δυσλειτουργίας του κινητήρα είναι να καίει τα λάδια. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει σοβαρή βλάβη στα ελατήρια των πιστονιών, με αποτέλεσμα το λιπαντικό να εισχωρεί στο χώρο καύσης και να καίγεται. Για να ελέγξετε αν αντιμετωπίζετε τέτοιου είδους πρόβλημα, μπορείτε να ξεβιδώσετε τα μπουζί και να δείτε αν είναι μαυρισμένα περιμετρικά της ακίδας. Αν ναι, τότε θα πρέπει να επισκεφθείτε σύντομα το μηχανικό σας. Σε περίπτωση που το αμελήσετε, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα θα παρατηρήσετε να βγαίνει από την εξάτμιση άσπρος καπνός, που σημαίνει ότι η ζημιά στο εσωτερικό του κινητήρα έχει μεγαλώσει, κάτι που συνεπάγεται μεγαλύτερο κόστος για την επισκευή του.
10W-40: Τι σημαίνουν τα νούμερα;
Ας υποθέσουμε ότι αγοράσατε ένα λιπαντικό, 10W-40. Η ονοματολογία αυτή, η οποία ορίζεται από τη SAE (Society of Automotive Engineers), ο βαθμός χειμώνα ακολουθείται από το γράμμα W (στην δική μας περίπτωση είναι το 10W). Αυτό σημαίνει πως, όσο μικρότερος είναι αυτός ο αριθμός, τόσο πιο σταθερό παραμένει το ιξώδες (διαβάστε λίγο παρακάτω για το τι είναι το ιξώδες) του λιπαντικού σε χαμηλές θερμοκρασίες. Ο βαθμός καλοκαιριού ακολουθεί το γράμμα του χειμώνα (δηλαδή 40) και όσο μεγαλύτερος είναι, τόσο περισσότερο το λάδι παραμένει σταθερό σε υψηλές θερμοκρασίες.
Χρήσιμες Συμβουλές
- Μη συμπληρώνετε τον κινητήρα με λάδι που έχει διαφορετική ρευστότητα. Το «μείγμα» δεν θα ανακατευτεί σωστά και μόνο ζημιά θα κάνετε.
- Αν αλλάζετε λάδια 2 φορές το χρόνο, μπορείτε να επιλέξετε άλλο για το χειμώνα και άλλο για το καλοκαίρι.
- Αν αλλάζετε λάδια 1 φορά το χρόνο, επιλέξτε συνθετικά που λειτουργούν σε μεγάλο εύρος θερμοκρασιών. Για Ελλάδα: Από 0W40