Σε έξαρση οι κλοπές καταλυτών. Τι πολύτιμο «κρύβουν»;

Στην Ελλάδα, μέχρι πρότινος, δεν είχαν σημειωθεί εκτεταμένα περιστατικά κλοπών για την «αξιοποίηση» των πολύτιμων μετάλλων των καταλυτών, όμως στο εξωτερικό η κλοπή τους αποτελεί σύνηθες φαινόμενο. Για παράδειγμα, στη Μ. Βρετανία διαπιστώθηκε το 2019 αύξηση πάνω από 600%, ανάλογα περιστατικά εντοπίζουμε και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία), ενώ όσον αφορά στην Ελλάδα η κλοπή καταλυτών γίνεται όλο και πιο συχνή. Τους τελευταίους μήνες, ειδικά στα βόρεια προάστια, αετονύχηδες έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους, ενώ από βίντεο που έχουν κυκλοφορήσει, αντιλαμβανόμαστε πως πρόκειται για ιδιαίτερα εύκολη διαδικασία, που δεν διαρκεί περισσότερο από 2-3 λεπτά. Οι επίδοξοι κλέφτες χρειάζονται έναν γρύλο όπως εκείνους που έχουν τα βουλκανιζατέρ, για να σηκώσουν το αυτοκίνητο. Κατόπιν, με άλλα εργαλεία (πριόνια, γωνιακούς τροχούς) κόβουν τον καταλύτη από το κάτω μέρος του αυτοκινήτου και φεύγουν με την πολύτιμη λεία τους.

Αναφέραμε προηγουμένως πως ο καταλύτης έχει μέσα του κάποια πολύτιμα και ιδιαίτερα ακριβά μέταλλα. Μάλιστα, δύο από τα τρία σπάνια μέταλλα που υπάρχουν στους καταλύτες αξίζουν περισσότερο από ό,τι ο ίδιος ο χρυσός! Πιο συγκεκριμένα, το δυσεύρετο ρόδιο λογίζεται ως το πιο ακριβό μέταλλο που υπάρχει στην Γη, με τις τιμές του να βρίσκονται στα ύψη λόγω της αυξημένης ζήτησης (ο κλάδος της αυτοκινητοβιομηχανίας ευδοκιμεί) και της περιορισμένης διαθέσιμης ποσότητας. Χαρακτηριστικά, τις δύο πρώτες εβδομάδες του 2020 η τιμή του μετάλλου αυξήθηκε πάνω από 30%, προσεγγίζοντας τα επίπεδα κόστους του 2008. Από τα 6.000 δολάρια που κοστίζει η ουγγιά σε ρόδιο, πλέον το ποσό έχει ξεπεράσει τα 16.000 δολάρια, νούμερο που μεταφράζεται σε αύξηση 260% και συνιστά all-time ρεκόρ για το ρόδιο!

Την ίδια στιγμή, το παλλάδιο κοστίζει πάνω από 2.300 δολάρια ανά ουγγιά, σημειώνοντας αύξηση 20% σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2020. Για να αντιληφθεί κανείς την αξία των δύο αυτών μετάλλων, ο χρυσός ανά ουγγιά κοστίζει περίπου 1.900 δολάρια. Όσον αφορά τον λευκόχρυσο (πλατίνα), τιμολογείται στα 1.000 δολάρια ανά ουγγιά, νούμερο που αποτελεί το υψηλότερο ποσό των τελευταίων δύο ετών.

Τις παραπάνω λεπτομέρειες γνωρίζουν οι οργανωμένες συμμορίες, για αυτό και προσπαθούν να επωφεληθούν. Οι κλεμμένοι καταλύτες καταλήγουν σε εταιρείες ανακύκλωσης αλλά και παράνομα σκραπατζίδικα, τα οποία αποτελούν τμήμα παραεμπορίου με μεγάλο ετήσιο τζίρο. Κατόπιν, τα κλοπιμαία ανταλλακτικά μεταφέρονται σε άλλες χώρες όπου αποσυναρμολογούνται, διαχωρίζονται τα πολύτιμα συστατικά από τα υπόλοιπα και μεταπωλούνται. Η λεία των κλεφτών ανέρχεται από 100-600 ευρώ ανά κομμάτι ανάλογα με το μοντέλο. Ένας παλαιός 10ετίας και μεταχειρισμένος καταλύτης σε αυτοκίνητο μεγάλου κυβισμού κοστίζει περισσότερο, διότι είναι μεγαλύτερου μεγέθους και διαθέτει περισσότερα μέταλλα.

Η ερώτηση της ημέρας: πώς μπορώ να προστατεύσω την επένδυσή μου; Γιατί πέρα από την αντικατάσταση ενός καταλύτη, ενδεχομένως να προκύψουν παράπλευρες ζημιές από γρατζουνιές (οι κλέφτες δεν θα είναι και τόσο... gentlemen σηκώνοντας το αυτοκίνητό μας).

Απλές αλλά έξυπνες συμβουλές μπορούν να περιορίσουν τον κίνδυνο κλοπής ενός καταλύτη. Πρώτα από όλα, δεν χρειάζεται εμείς οι ίδιοι να διευκολύνουμε τους κλέφτες, παρκάροντας το αυτοκίνητό μας πάνω σε πεζοδρόμιο. Με τον τρόπο αυτό το σήκωμα με γρύλλο είναι ευκολότερο. Την ίδια στιγμή, παρκάροντας κολλητά σε τοίχο την πλευρά της εξάτμισης, η ανύψωση με γρύλλο καθίσταται δυσκολότερη.

Μία διαφορετική λύση θα μπορούσε να είναι ενας πιο «ευαίσθητος» συναγερμός που να ενεργοποιείται με την παραμικρή κίνηση, όπως και η σύνδεση του καταλύτη με το σύστημα συναγερμού. Έτσι, όταν κάποιος ακουμπήσει τον καταλύτη θα ενεργοποιηθεί ο συναγερμός και πιθανώς να εγκαταλείψει την προσπάθειά του. Εκτός αυτού, μπορείτε να ζητήσετε από το συνεργείο να «κολλήσουν» τον καταλύτη με ηλεκτροκόλληση στο σύστημα εξάτμισης (εφόσον είναι τοποθετημένος με βίδες και παξιμάδια). Πιθανώς, οι κλέφτες να χάσουν χρόνο και να αφήσουν στην μέση την απόπειρά τους.

Σε όσους υπάρχει η οικονομική δυνατότητα, οι επιλογές είναι περισσότερες. Πιο συγκεκριμένα, μπορεί ο οδηγός να εγκαταστήσει αντικλεπτικό GPS μέσω του οποίου εντοπίζει άμεσα το κλεμμένο αυτοκίνητο, ενώ υπάρχει και δυνατότητα σε ορισμένα μοντέλα της εξ αποστάσεως ενεργοποίησης και απενεργοποίησης του κινητήρα. Αλλη hi-tech προτάση είναι η εγκατάσταση κάμερας που συνδέεται με το κινητό τηλέφωνο δίνοντας πλήρη εικόνα για εσωτερικό και εξωτερικό του οχήματος. Επιπρόσθετα, η επιλογή ενός κλειστού φυλασσόμενου με κάμερες και securities χώρου είναι προτιμότερη από το να αφήσουμε το αυτοκίνητό μας εκτεθειμένο έξω, ειδικά εφόσον είναι μοντέλο ισχυρού κυβισμού. Τέλος, μπορεί να γίνει ξεχωριστό ασφαλιστήριο συμβόλαιο καταλυτικού μετατροπέα, ωστόσο δεν επιλέγεται συχνά από τους οδηγούς (τουλάχιστον στο εξωτερικό), επειδή το κόστος τους είναι αρκετά υψηλό και συνήθως όχι τόσο συμφέρον βάσει των πιθανοτήτων κλοπής, ενώ μια ασφάλεια μερικής κλοπής θα σας καλύψει. Σε κάθε περίπτωση συμβουλευτείτε τον ασφαλιστή σας. 

Τα plug-in hybrid, αλλά και τα υβριδικά με σύστημα ανάκτησης ενέργειας θεωρούνται πολύ επιθυμητός στόχος, διότι οι καταλυτικοί τους μετατροπείς είναι λιγότερο διαβρωμένοι από τους αντίστοιχους σε οχήματα με κινητήρες diesel και βενζίνης.