Ληγμένα – «μπαγιάτικα»; Έχουν ημερομηνία λήξης τα ελαστικά;

Είναι υποχρέωση κάθε υπεύθυνου οδηγού να ξέρει πότε πρέπει να αντικαταστήσει τα ελαστικά του. Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το ελαστικό πρέπει να έχει βάθος πέλματος τουλάχιστον 1,6 χιλ. στην περιφέρεια, προκειμένου να θεωρηθεί ασφαλές για οδήγηση. Οι ειδικοί, βέβαια, συνιστούν να διατηρείτε ένα βάθος τουλάχιστον 4 χιλ., με τον χρόνο χρήσης να διαφέρει ανάλογα με το στιλ οδήγησης και τις συνθήκες χρήσης (π.χ. μία κακή άσφαλτος φθείρει περισσότερο ένα ελαστικό).
 
Αντιθέτως, δεν υπάρχει συγκεκριμένη αναφορά για το πότε πρέπει να μην... αλλάξεις ελαστικό, αγοράζοντας ένα καινούργιο. Στο πλαϊνό πέλμα των ελαστικών, μεταξύ άλλων, αναγράφονται οι διαστάσεις και η ημερομηνία παραγωγής των ελαστικών. Αναφερόμαστε στο DOT (Department of Transport), στο οποίο και υπάρχουν 4 αριθμοί (π.χ. 4521). Οι δύο πρώτοι αριθμοί «45» υποδεικνύουν την εβδομάδα κατασκευής του ελαστικού (στην προκειμένη η 45η εβδομάδα), οι δύο τελευταίοι την χρονιά παραγωγής (στην προκειμένη το 2021)/

Βασικός δείκτης ποιότητας ενός ελαστικού δεν είναι η ημερομηνία παραγωγής του, αλλά ο τρόπος και οι συνθήκες που αυτό αποθηκεύεται. Κάθε ελαστικό αντιμετωπίζει ένα βασικό «εχθρό», τον ήλιο και συγκεκριμένα την υπεριώδη ακτινοβολία UV.

Πιθανή έκθεση στον ήλιο επιταχύνει τη γήρανσή του, διότι το όζον που δημιουργείται έχει διαβρωτικό αντίκτυπο στο καουτσούκ. Εκτός αυτού, ελαστικά τα οποία χρησιμοποιούνται, «ενεργοποιούν» τα χημικά οξείδωσης και διατηρούνται σε εύκαμπτη. Σε διαφορετική περίπτωση, δεν υπάρχει ομοιόμορφο μοίρασμα των ουσιών, για αυτό και μπορεί να εμφανιστούν ξηρά μπαλώματα.
 
Υπάρχουν συγκεκριμένες νόρμες τις οποίες πρέπει να ακολουθεί ένας έμπορος ελαστικών ως προς τον σωστό τρόπο αποθήκευσής τους. Είτε αναφερόμαστε σε ένα δροσερό περιβάλλον, είτε στην θέση αποθήκευσης, είτε στην παρουσία καλού συστήματος εξαερισμού (χωρίς ρεύματα).

Συνεπώς, δεν είναι η ημερομηνία παραγωγής αλλά οι συνθήκες αποθήκευσης το κλειδί για την ασφάλεια και την αρτιότητα των προδιαγραφών ενός ελαστικού. Διότι εάν ο χρόνος αλλοίωνε τόσο πολύ την ποιότητα των ελαστικών (όπως λανθασμένα αναφέρεται) τότε θα έπρεπε τα ελαστικά τα οποία έχουν τοποθετηθεί σε αυτοκίνητα και είναι εκτεθειμένα στον ήλιο να αλλάζονται κάθε 2 χρόνια (πράγμα που φυσικά δεν συμβαίνει).
 
Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, υπάρχει μία λεπτή, κόκκινη γραμμή που πρέπει να προσέχουμε. ΟΚ, ένα καινούργιο ελαστικό, σωστά διατηρημένο, δεν έχει ημερομηνία λήξης, ωστόσο οι κατασκευαστές αναφέρουν μία συγκεκριμένη χρονική διάρκεια πέρα από την οποία το ελαστικό παύει να είναι όσο ασφαλές πρέπει.
 
Σε κάθε περίπτωση, ελαστικά που είναι σωστά αποθηκευμένα, έχουν ελάχιστη αλλοίωση της γόμας τους ακόμα και σε διάστημα 10 ετών. Αυτό είναι και το ανώτατο όριο που αναφέρει η Bridgestone, ένας από τους κορυφαίους κατασκευαστές ελαστικών παγκοσμίως. Αντίστοιχα, η Goodyear αναφέρεται στην αντικατάσταση χρησιμοποιούμενων ελαστικών, κάνοντας λόγο για μέγιστη ηλικία 6 ετών από την ημερομηνία παραγωγής, πράγμα που συνεπάγεται μέγιστη ηλικία αποθήκευσης τα 6 χρόνια.
 
Ενδιαφέρουσα είναι η θέση του ETRTO (European Tire and Rim Technical Organisation), που ορίζει σε Ευρωπαϊκό επίπεδο το σύνολο των τεχνικών προδιαγραφών και των κανόνων χρήσης του ελαστικού. «Τα ελαστικά είναι προϊόντα με πολύ μεγάλη διάρκεια ζωής και έχουν σχεδιαστεί για να αντέχουν στις επιδράσεις που ασκεί η φυσική γήρανση του καουτσούκ», επισημαίνεται σε σχετικό απόσπασμα, ενώ συμπληρώνει «πως ένα ελαστικό θεωρείται νέο αν έχει αποθηκευτεί σε βέλτιστες συνθήκες για 5-6 χρόνια».

Last but not least, ένα ακόμα θέμα προς συζήτηση που ίσως δεν έχεις ακούσει ξανά. Γνωρίζεις ότι το ελαστικό για να έρθει στην τελική του κατάσταση (απολύτως κατάλληλο για χρήση) πρέπει να περάσουν 6 μήνες από την ημερομηνία παραγωγής του; Αντίθετα η πρώιμη χρήση συντελεί σε μία 30% συντομότερη φθορά του για την περίοδο αυτή των 6 μηνών.