Οι
περισσότεροι σίγουρα θα έχετε ακούσει
για όλα αυτά τα... περιβόητα συστήματα
ελέγχου της πρόσφυσης και πιθανότατα θα
τα έχετε μπερδεμένα μέσα στο μυαλό σας.
Τα αρχικά αυτών των λέξεων ίσως να μην
σας λένε και πολλά και να μοιάζουν
περισσότερο με... κινέζικα. Τί
συμβολίζουν τα αρχικά αυτών των λέξεων
και ποιές είναι οι διαφορές μεταξύ τους;
Συνεχώς
οι αυτοκινητοβιομηχανίες διαφημίζουν
τα νέα συστήματα ενεργητικής ασφάλειας
των μοντέλων τους και μας "βομβαρδίζουν"
με διάφορα αρχικά λέξεων όπως αυτά που
αναφέρονται στον τίτλο του άρθρου.
Βασικός ρόλος όλων αυτών των συστημάτων
είναι να ελέγχουν τη δυναμική
συμπεριφορά του οχήματος όταν
ξεπερνιούνται τα όρια πρόσφυσης είτε
από λάθος χειρισμό του οδηγού, είτε όταν
υπάρχουν μειωμένες συνθήκες πρόσφυσης (πάγος,
χιόνι κ.λπ.) και επεμβαίνουν οι νόμοι της
Φυσικής. Αρχικά θα πρέπει να κάνουμε ένα
διαχωρισμό μεταξύ των συστημάτων
ελέχγου της δυναμικής συμπεριφοράς και
των λεγόμενων "αντι-σπιν". Τα μεν πρώτα
σταθεροποιούν ένα όχημα όταν αυτό
τείνει να υπερστρέψει-υποστρέψει, τα
δεύτερα απλά "κόβουν" το σπινιάρισμα
των τροχών. Το πιο διαδεδομένο σύστημα
ελέγχου δυναμικής συμπεριφοράς είναι
αναμφισβήτητα το ESP (Electonic Stability Program). Το
1992 ξεκίνησαν τα πρώτα σχέδια για την
εφαρμογή του ενώ το 1993 αποφασίστηκε η
μαζική του παραγωγή. Αυτό το σύστημα
μόλις αντιληφθεί -μέσω αισθητήρων που
μετρούν την ταχύτητα περιστροφής του
κάθε τροχού ξεχωριστά- ότι το αυτοκίνητο
αρχίζει και υποστρέφει ή υπερστρέφει,
επεμβαίνει στο σύστημα πέδησης και στον
κινητήρα. Στην πρώτη περίπτωση η
κεντρική μονάδα του ESP, η οποία
συνεργάζεται με το σύστημα
αντιμπλοκαρίσματος των τροχών (ABS),
φρενάρει ελαφρά τον εμπρός εξωτερικό
τροχό όταν το αυτοκίνητο αρχίσει να
υπερστρέφει ή τον πίσω εσωτερικό τροχό
όταν το αυτοκίνητο υποστρέφει. Στη
δεύτερη περίπτωση μειώνει τη
μεταδιδόμενη ροπή του κινητήρα στους
τροχούς έτσι ώστε να μειωθεί η απώλεια
πρόσφυσης τους. Πιο παλιά από το ESP γύρω
στα μέσα της δεκαετίας του '80
εμφανίστηκε το ηλεκτρονικό σύστημα
ελέγχου της πρόσφυσης ASR (στα γερμανικά
AntriebsSchlupfRegelung). To σύστημα αυτό επεμβαίνει
στους κινητήριους τροχούς μόνο κατά την
επιτάχυνση του οχήματος. Ετσι όμως δεν
είναι δυνατός ο απόλυτος έλεγχος της
δυναμικής συμπεριφοράς του αυτοκινήτου
γιατί η μεταφορά φορτίου που έχει ως
αποτέλεσμα την υπερστροφή-υποστροφή
εμφανίζεται έντονα κατά την κίνηση του
αυτοκινήτου ιδιαίτερα στις στροφές. Γι'
αυτόν το λόγο μια επιμέρους λειτουργία
του συστήματος μειώνει την παροχή
ισχύος από τον κινητήρα. Με αυτόν τον
τρόπο μειώνονται οι ανεπιθύμητες
αντιδράσεις αποσταθεροποίησης του
οχήματος όταν ο οδηγός αφήσει το γκάζι (π.χ
σε μια κλειστή στροφή). Η βασική διαφορά
του ASR με το ESP είναι ότι το πρώτο
επεμβαίνει στους κινητήριους τροχούς
ενώ το δεύτερο σε όλους.Το TCS (Traction Control
System) είναι κάτι ανάλογο με το ASR και
μπορεί να λειτουργήσει ουσιαστικά και
σαν μπλοκέ διαφορικό. Φρενάρει τον τροχό
ενός άξονα που περιστρέφεται πιο
γρήγορα από τον άλλο με αποτέλεσμα την
εξασφάλιση της διατήρησης της πορείας
του οχήματος λόγω της παροχής ισχύος από
τον κινητήρα στον τροχό που έχει την
καλύτερη πρόσφυση. Το TCS επεμβαίνει
στους τροχούς μέχρι ένα χαμηλό όριο
ταχύτητας (περίπου 50 χλμ./ώρα). Η
ενεργοποίηση όλων αυτών των συστημάτων
μειώνει τις μέσες ωριαίες ταχύτητες
αλλά αντίθετα αυξάνεται η ενεργητική
ασφάλεια του οχήματος.
Τα αυτοκίνητα
που διαθέτουν κίνηση στους πίσω τροχούς
θέλουν λεπτούς χειρισμούς προκειμένου
να μην υπερστρέψουν όταν ο δρόμος
γλιστράει. Η BMW εφοδιάζει τα περισσότερα
μοντέλα της με το σύστημα DSC το οποίο
αποτρέπει αυτό το φαινόμενο.
Στα
αυτοκίνητα με κίνηση στους εμπρός
τροχούς ο έλεγχος της απώλειας
πρόσφυσης των τροχών γίνεται με πιο
εύκολο τρόπο ακόμα και κάτω υπό δύσκολες
συνθήκες. Ομως πάντα με τη βοήθεια των
ηλεκτρονικών συστημάτων τα περισσότερα
λάθη "συγχωρούνται".
Το
σύστημα DSTC της Volvo -καθώς και άλλα
ανάλογα συστήματα- μπορεί να
απενεργοποιηθεί μέσω ενός διακόπτη που
βρίσκεται στο ταμπλό. Ομως ο οδηγός θα
πρέπει να γνωρίζει ότι με το σύστημα στη
θέση "off" μπορεί μεν να κινηθεί πιο
γρήγορα (π.χ σε μια στροφή) αλλά θα
δυσκολευτεί να επαναφέρει το όχημα εάν ο
δρόμος γλιστράει ή το... παρακάνει με το
δεξί πεντάλ.