Το δυναμό του αυτοκινήτου ίσως το έχεις ακούσει. Όμως τα αυτοκίνητα εδώ και δεκαετίες δεν έχουν δυναμό αλλά... alternator. Μάθε τι κάνουν και ποιο από τα δύο έχει το αμάξι σου!
Η πρώτη γεννήτρια που μπήκε στα αυτοκίνητα πάνω από 1 αιώνα πριν
Το δυναμό του αυτοκινήτου αποτελεί ένα γνωστό-άγνωστο μηχανικό μέρος του ηλεκτρικού κυκλώματος του κινητήρα, καθώς πολλοί οδηγοί μαθαίνουν την ύπαρξή του όταν αυτό χαλάσει και θέλει αλλαγή. Αυτό όμως που ακόμα λιγότεροι οδηγοί γνωρίζουν, είναι πως υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι αυτού του εξαρτήματος, το δυναμό και το alternator (εναλλάκτης) που κάνουν την ίδια δουλειά. Το «αστείο» της υπόθεσης είναι πως οι περισσότεροι αναφέρονται και στο alternator σαν «Δυναμό», κάτι που προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση.
Πάμε όμως να δούμε ποια είναι η λειτουργία τους, που διαφέρουν και τελικά ποιο από τα δύο θεωρείται καλύτερο.
Το δυναμό, στην ουσία, είναι ένας τύπος γεννήτριας που παράγει συνεχές ρεύμα (DC) χρησιμοποιώντας έναν μετατροπέα ισχύος. Στα αυτοκίνητα, το δυναμό μετατρέπει την μηχανική ενέργεια του κινητήρα (μέσω ιμάντα από τον στρόφαλο) σε ηλεκτρική. Με αυτή την ενέργεια φορτίζει η μπαταρία του αυτοκινήτου και λειτουργούν όλα τα ηλεκτρικά συστήματα του αυτοκινήτου, όπως τα φώτα, η ανάφλεξη, ράδιο-οθόνες κλπ.
Η λειτουργία του, βασίζεται στην περιστροφή ενός πηνίου με μαγνήτες (ρότορας) σε ένα δίκτυο χάλκινων καλωδίων (στάτορας), δημιουργώντας ένα μαγνητικό πεδίο και παράγοντας σταθερή ροή ρεύματος DC. Εκτός του δυναμό υπάρχουν και άλλα μέρη όπως ο ρυθμιστής τάσης (ή αλλιώς «αυτόματος») που δουλειά του είναι να κόβει το ρεύμα όταν η τάση ξεπερνά ένα όριο (συνήθως 14,5 Volt), ώστε να προστατεύσει τη μπαταρία και το ηλεκτρικό κύκλωμα από υπέρταση.
Alternator: Το «νέο αίμα» που έκανε τη διαφορά
Το alternator, παρότι λειτουργεί παρόμοια με το δυναμό, έχει διαφορές στη σχεδίαση και την απόδοση. Όπως υποδηλώνει το όνομά του, ο εναλλάκτης (όπως ονομάζεται στα ελληνικά) παράγει εναλλασσόμενο ρεύμα (AC), το οποίο στη συνέχεια μετατρέπεται σε DC για να τροφοδοτήσει το ηλεκτρικό κύκλωμα του αυτοκινήτου. Παρότι και αυτό μετατρέπει την μηχανική ενέργεια σε ηλεκτρική, έχει σημαντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με το δυναμό, όπως μεγαλύτερη απόδοση, μικρότερο βάρος και σταθερή παροχή τάσης στις χαμηλές στροφές (ακόμα και στο ρελαντί).
Η λειτουργία του είναι ελαφρώς πιο σύνθετη καθώς ρυθμίζει την ισχύ που παράγεται με βάση τις ανάγκες σε ενέργεια του ηλεκτρικού συστήματος, καθιστώντας το πιο αποτελεσματικό. Επίσης, με το alternator η μπαταρία παραμένει επαρκώς φορτισμένη και ταλαιπωρείται πολύ λιγότερο, μιας και δεν υπάρχουν αυξομειώσεις τάσης.
Ποιο σύστημα έχουν τα σημερινά αυτοκίνητα;
Όπως καταλαβαίνετε από τα παραπάνω, σήμερα το δυναμό έχει αντικατασταθεί καθολικά από το alternator που βρίσκεται σε όλα τα αυτοκίνητα. Σε αυτό έπαιξαν ρόλο και οι αυξημένες απαιτήσεις σε ρεύμα των νέων συστημάτων, όπως το aircondition. Η αλλαγή σκυτάλης ξεκίνησε τη δεκαετία του `60, ενώ σήμερα δυναμό βρίσκουμε κυρίως σε παλιά κλασικά οχήματα.
