Το διαφορικό σε ένα αυτοκίνητο χρειάζεται ώστε να υπάρχει ανάλογα με τις συνθήκες διαφορετική ταχύτητα περιστροφής των τροχών που παραλαμβάνουν την ισχύ, για παράδειγμα σε μια στροφή. Ο τρόπος που γίνεται αυτή η «μοιρασιά» της ταχύτητας περιστροφής μεταξύ των τροχών, επί της ουσίας διαχωρίζει και τα διαφορικά σε 2 κατηγορίες. Τα ελεύθερα διαφορικά και τα ελεγχόμενα (μπλοκέ).
Το βασικό χαρακτηριστικό του ελεύθερου διαφορικού είναι ότι μεταδίδει ίση ροπή μεταξύ των δύο τροχών. Το πόση ροπή όμως θα μεταδώσει, εξαρτάται από τον τροχό που μπορεί να παραλάβει την λιγότερη. Για να το καταλάβουμε καλύτερα, έστω ότι σε μια δεδομένη στιγμή ο ένας εκ των δύο τροχών βρίσκεται σε συνθήκες μηδενικής δυνατότητας παραλαβής ροπής, για παράδειγμα πάγος ή τροχός στον αέρα, τότε δεν θα πάρει ούτε ο άλλος τροχός ροπή και το αυτοκίνητο μένει ακίνητο.
Τα τελευταία χρόνια βεβαίως λόγω των ηλεκτρονικών συστημάτων τα ελεύθερα διαφορικά μιμούνται την συμπεριφορά των ελεγχόμενων διαφορικών (βλ. παρακάτω). Π.χ. σε μια στροφή ο εγκέφαλος του ABS, φρενάρει τον εσωτερικό τροχό σε μια στροφή με αποτέλεσμα την μείωση της υποστροφής.
Το μπλοκέ σε αντίθεση με το ελεύθερο προσφέρει ανώτερα οδικά χαρακτηριστικά στα οχήματα όπου τοποθετείται. Η βασική του υπεροχή σε σχέση με ένα συμβατικό ελεύθερο διαφορικό, είναι ότι αν ένας τροχός αντιμετωπίζει προβλήματα ελκτικής ή εγκάρσιας πρόσφυσης, τότε το ελεγχόμενο διαφορικό μεταδίδει την ροπή στον συζυγή τροχό, ο οποίος μπορεί να παραλάβει περισσότερη ροπή, με αποτέλεσμα να βελτιώνεται σημαντικά η δυναμική συμπεριφορά του οχήματος.