ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Ακριβά τα καύσιμα σε σχέση με την τιμή του αργού πετρελαίου
Διαβάστηκε από 20380αναγνώστεςΗμερομηνία δημοσίευσης:18/11/2008
Εύκολες αυξήσεις-δύσκολες μειώσεις
Το θέμα των τιμών των καυσίμων είναι πάντα και σταθερά ένα από τα κυριότερα προβλήματα των
καταναλωτών, αφού επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα την οικονομική μας κατάσταση. Όμως η πραγματικότητα αποδεικνύει κάτι παράδοξο για το χώρο των καυσίμων. Τους τελευταίους μήνες, η διεθνής τιμή του πετρελαίου παρουσίασε αρκετές αυξομειώσεις, με κορυφή τα 143,59 δολάρια το βαρέλι (Βrent).
Αυτό αποτέλεσε την ευκαιρία ώστε οι λιανικές τιμές των καυσίμων να εκτοξευτούν στα ύψη, σχεδόν
αυτόματα. Φυσικά δεν ίσχυσε το αντίστροφο, στο βαθμό τουλάχιστον που θα έπρεπε, όταν το αργό άρχισε να καταγράφει καθοδικές τάσεις. Έπρεπε να μεσολαβήσουν σχεδόν δύο μήνες, ώστε η λιανική τιμή των καυσίμων να φτάσει σε πιο "λογικά" επίπεδα, με την αγανάκτηση των πολιτών να περισσεύει.
Την ευθύνη για το αν ο χώρος των καυσίμων είναι ανταγωνιστικός προς όφελος των πολιτών, φέρουν αρκετοί εμπλεκόμενοι φορείς. Αυτοί δεν είναι άλλοι, από τα διυλιστήρια, τις εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών, τους βυτιοφορείς, τους πρατηριούχους, καθώς και οι κρατικοί μηχανισμοί που μέσω αγορανομικών διατάξεων θεσπίζουν τους κανόνες της αγοράς. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι οι παραπάνω παράγοντες, είναι φορείς του ιδιωτικού τομέα που σε κάθε περίπτωση έχουν ως στόχο τη μεγιστοποίηση του κέρδους τους. Δηλαδή σε καμία περίπτωση, δεν φέρουν καμία υποχρέωση να ασκήσουν κοινωνική πολιτική με μειώσεις στις τιμές των καυσίμων. Εκεί υπεισέρχεται ο παράγοντας του κρατικού ελέγχου, δηλαδή οι μηχανισμοί που οφείλουν να προστατεύουν τους καταναλωτές. Και αν αναρωτιέστε αν υπάρχουν ελεγκτικοί μηχανισμοί που μπορούν να τιθασεύσουν αυτήν την κατάσταση στις τιμές, τότε η απάντηση έρχεται από τις έννοιες "ελεύθερη αγορά" και "ανταγωνισμός". Όπως είναι αναμενόμενο σε μια ελεύθερη αγορά οι τιμές διαμορφώνονται σύμφωνα με το νόμο προσφοράς-ζήτησης.
Μη υγιής ο χώρος των καυσίμων
Ο χώρος των καυσίμων στη χώρα μας -ανεξάρτητα από τι δηλώνουν οι υπεύθυνοι- παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα που έχουν να κάνουν με την αδιαφάνεια στη διαμόρφωση των τιμών, στα διάφορα στάδια παραγωγής των κάθε τύπου καυσίμου. Ωστόσο από την έρευνα που πραγματοποιήσαμε, προκύπτει ότι εκτός από τους πρατηριούχους, που τις περισσότερες φορές είναι ο εύκολος στόχος (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν ευθύνονται πολλές φορές για φαινόμενα κερδοσκοπίας), μεγάλο μερίδιο ευθύνης έχουν τα διυλιστήρια και οι εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών. Γι' αυτά τα στάδια κανείς δεν γνωρίζει τίποτα, όσον αφορά στον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται οι τιμές. Δηλαδή ο μαθηματικός τύπος με τον οποίο προκύπτει η τιμή διυλιστηρίου, παραμένει για το σύνολο των εμπλεκόμενων με την αγορά των πετρελαιοειδών άγνωστος. Σ' αυτό το σημείο, θα πρέπει να σας αναφέρουμε ότι ο Γεν. Γραμματέας του Υπουργείου Ανάπτυξης κ. Μουσουρούλης στον οποίο και απευθυνθήκαμε για το θέμα δεν μας απάντησε. Την ίδια τακτική ακολούθησαν η Ομοσπονδία Βυτιοφορέων, τα ΕΛΠΕ και ο ΣΕΕΠΕ (Σύνδεσμος Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών).
Ποιος είναι ο ρόλος των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών
Οι εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών διαδραματίζουν το ρόλο του διαμεσολαβητή, μεταξύ των λιανικών πωλητών-πρατηριούχων και των διυλιστηρίων. Τα διυλιστήρια που είναι 4 στην Ελλάδα, δύο της εταιρείας Ελληνικά Πετρέλαια, ένα της Petrola και ένα της Motoroil, διαθέτουν τα διυλισμένα προϊόντα τους, ανάλογα με τις ανάγκες τις κάθε εταιρείας, οι οποίες σε δεύτερο βαθμό χρησιμοποιούν διάφορα πρόσθετα ώστε να "αναβαθμίσουν το καύσιμό τους, τιμολογώντας με βάση τον ανταγωνισμό που επικρατεί στην αγορά. Όμως σε πολλές περιπτώσεις, σύμφωνα με τα λεγόμενα αρκετών πρατηριούχων, οι εταιρείες χρησιμοποιούν τα "εταιρικά" πρατήριά τους, ώστε να εκμεταλλεύονται στο μέγιστο, περιοχές όπου δεν υπάρχει ανταγωνισμός.
Λίγα λόγια για την παραγωγή καυσίμων Tα στάδια που μεσολαβούν σε γενικές γραμμές, έως ότου το καύσιμο φτάσει στον τελικό καταναλωτή είναι 4. Πρόκειται για την παραγωγή-άντληση πρώτης ύλης (αργού πετρελαίου), τη διύλιση, την εμπορία και διακίνηση των τελικών προϊόντων (βενζίνης, ντίζελ, κ.λπ.) και τέλος τη διάθεση στον τελικό καταναλωτή από τα πρατήρια ή άλλους λιανικούς μεταπωλητές. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το 77% των αποθεμάτων αργού πετρελαίου (ακατέργαστου προϊόντος) βρίσκεται στις χώρες του ΟΠΕΚ (Οργανισμός Πετρελαιοπαραγωγών και Εξαγωγικών Χωρών) που περιλαμβάνουν τα εξής κράτη: Ιράν, Ιράκ, Κουβέιτ, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Αλγερία, Λιβύη, Νιγηρία, Ινδονησία και Βενεζουέλα. Υπολογίζεται ότι περίπου το 50% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου βρίσκεται στις παραπάνω χώρες, γι' αυτό και κατά βάση ρυθμίζουν τα τεκταινόμενα σε κάθε οικονομική αλλαγή. Πώς διαμορφώνεται η τιμή του αργού σε παγκόσμιου επίπεδο Οι τιμές του αργού πετρελαίου καθορίζονται από τη συνάρτηση προσφοράς και ζήτησης, όπως επίσης και από την ποιότητα του (η ποιότητα καθορίζεται από την περιεκτικότητα σε Θείο - αυτό που παρουσιάζει τις χαμηλότερες τιμές, θεωρείται και πιο ποιοτικό). Τη χώρα μας, όπως και όλη την Ευρώπη επηρεάζει η τιμή του Brent, δηλαδή του αργού πετρελαίου που προέρχεται από χώρες του ΟΠΕΚ και όχι αυτή του West Texas Ιntermedate, δηλαδή του αργού που έχει ως προορισμό την Αμερική και την Ασία. Tα δύο "είδη" αργού πετρελαίου αποτελούν χρηματιστηριακά προϊόντα, γι' αυτό και καθημερινά οι τιμές μεταβάλλονται, σε συνάρτηση του όγκου προσφοράς των πετρελαιοπαραγωγών χωρών και των συμφωνιών-συμβάσεων που κλείνουν τα ανά χώρα διυλιστήρια. Αυτές οι συμφωνίες παράδοσης ακατέργαστου αργού πραγματοποιούνται με συμβάσεις 3μηνίας. Γι' αυτόν το λόγο άλλωστε, σύμφωνα με ανθρώπους της αγοράς η οροφή των 143,59 δολαρίων ανά βαρέλι (Brent) που είδαμε το καλοκαίρι, δεν έφτασε ποτέ στη λιανική τιμή πώλησης.
Πώς καθορίζονται οι τιμές των διυλιστηρίων
Τα διυλιστήρια αν και δεν δημοσιοποιούν τον τρόπο με τον οποίο κοστολογούν το διυλισμένο προϊόν τους, το διαθέτουν κατά τα λεγόμενα παραγόντων της αγοράς, σύμφωνα με τον δείκτη Platt's Oilgram Price Report, που αφορά όλα τα κατά τόπους διυλιστήρια, συμπεριλαμβανομένων και αυτών της Μεσογείου. Το παραπάνω αποτελεί μια ημερήσια αναφορά για τις τιμές του πετρελαίου και όλων των διυλισμένων προϊόντων, όπως αυτά διατίθενται στις χρηματιστηριακές αγορές. Με βάση αυτόν τον δείχτη οι τιμές των διυλιστηρίων στη Μεσόγειο, κυμαίνονται περίπου στα ίδια επίπεδα, έτσι ώστε η εισαγωγή καυσίμων από άλλες χώρες να μην συμφέρει τις εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών, αν προσθέσει κανείς και τα μεταφορικά έξοδα. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι έως το 1992, χρονιά όπου απελευθερώθηκε η αγορά των καυσίμων στην Ελλάδα, τις τιμές διυλιστηρίου, τις καθόριζε εβδομαδιαίως το υπουργείο Ενέργειας, με βάση τις τιμές Platt's.
Ως μεγαλύτερη αδυναμία στο χώρο των καυσίμων, θεωρείται η μη δημοσιοποίηση από πλευράς διυλιστηρίων, των τιμών που πωλούν στις εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών. Σύμφωνα με πολλούς παράγοντες της αγοράς, αν γινόταν κάτι τέτοιο η κερδοσκοπία θα περιοριζόταν αρκετά. Απόδειξη για αυτό αποτελεί και το γεγονός ότι στις μέρες που διανύουμε όπου η τιμή του πετρελαίου είναι αρκετά χαμηλή, οι εταιρείες αυξάνουν το κόστος προσφοράς τους, αφού όπως λένε αυξάνουν την ποιότητα των καυσίμων για την προστασία του περιβάλλοντος.
Στο έλεος του "ελεύθερου ανταγωνισμού" βρίσκονται τις περισσότερες φορές οι καταναλωτές, αφού αναγκάζονται να καταβάλλουν περισσότερα χρήματα, με την παραμικρή αύξηση του αργού πετρελαίου, χωρίς αυτή στην πραγματικότητα να επηρεάζει άμεσα τις εγχώριες τιμές.
Οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες καθορίζουν τον όγκο της παραγωγής τους, ανάλογα με την προσφορά και ζήτηση που έχουν από τα κατά χώρα διυλιστήρια, ενώ παράλληλα συνάπτουν κατά βάση 3μηνα συμβόλαια παράδοσης.
Οι χρηματιστηριακές συναλλαγές για το αργό πετρέλαιο πραγματοποιούνται με δολάρια. Δεδομένου ότι το ευρώ είναι ανατιμημένο έναντι του δολαρίου, συνεπάγεται ότι τα καύσιμα πρέπει να είναι αρκετά φθηνότερα για τις χώρες που χρησιμοποιούν το ευρώ.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Ακριβά τα καύσιμα σε σχέση με την τιμή του αργού πετρελαίου
Διαβάστηκε από 20380 αναγνώστες
Ημερομηνία δημοσίευσης:18/11/2008
