Όλα τα εξωτερικά μέρη ενός αυτοκινήτου (πόρτες, παράθυρα, οροφή κ.λπ.) αποτελούν το αμάξωμά του. Ανάλογα με τον τύπο του αμαξώματος διαχωρίζουμε τα αυτοκίνητα σε διάφορες κατηγορίες όπως σεντάν, λίφτμπακ, στέισον βάγκον, κουπέ κ.ά. Τα μέρη ενός αμαξώματος ενώνονται με το πλαίσιο είτε με βίδες, είτε με συγκολλήσεις οι οποίες σε όλα τα σύγχρονα εργοστάσια γίνονται αποκλειστικά από ρομπότ. Η συναρμολόγηση των μερών του αμαξώματος γίνεται και αυτή από ρομπότ ενώ μεγάλη προσοχή δίνεται στην ποιότητα συναρμογής τους. Μεγάλο ρόλο για την εμφάνιση ενός αμαξώματος πέρα από τη σχεδίαση και την ποιότητα συναρμογής του παίζει και η βαφή. Πριν όμως βαφεί για να στρώσει καλύτερα το χρώμα περνάει από έναν "κάδο" με υδατοδιαλυτές ρητίνες που κολλάνε στο αμάξωμα για να στρώσει καλύτερα το χρώμα. Όταν τελειώσει η διαδικασία της βαφής, περνάει από τον ποιοτικό τελικό έλεγχο όπου ελέγχεται προσεκτικά για πιθανές ατέλειες στο φινίρισμα.
Βασική αρχή για την κατασκευή ενός αυτοκινήτου αποτελεί το πλαίσιο. Πάνω σε αυτό στηρίζονται όλα τα μηχανικά μέρη του αυτοκινήτου όπως ο κινητήρας και οι αναρτήσεις και γενικά όλο το αμάξωμα. Το μη αυτοφερόμενο πλαίσιο ή σασί ή τύπου σκάλας, όπως συνηθίζεται να λέγεται λόγω του σχήματός του, επικράτησε για πολλά χρόνια στα επιβατικά αυτοκίνητα μέχρι τη δεκαετία του 1970 ενώ σήμερα χρησιμοποιείται αποκλειστικά μόνο σε μερικά εκτός δρόμου οχήματα. Το πιο διαδεδομένο υλικό κατασκευής των πλαισίων είναι ο χάλυβας. Η χρήση "εξωτικών" υλικών όπως ανθρακονήματα, κέβλαρ και μαγνήσιο αποτελεί βασικό "συστατικό" κατασκευής των μονοθέσιων της F1. Το αλουμίνιο ξεκίνησε τα πρώτα του βήματα στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή σπορ και πολυτελών αυτοκινήτων για να περάσει πλέον στις μέρες μας σε αυτοκίνητα μαζικής παραγωγής.
Όλοι οι κινητήρες που χρησιμοποιούν ως καύσιμο τη βενζίνη και το πετρέλαιο ονομάζονται εσωτερικής καύσης, γιατί μετατρέπουν τη χημική ενέργεια του καυσίμου σε μηχανικό έργο. Οι κινητήρες αυτοί διαχωρίζονται σε αυτούς που δουλεύουν σε δύο χρόνους (δίχρονοι) και σε τέσσερις (τετράχρονοι). Οι τετράχρονοι είναι οι πιο διαδεδομένοι λόγω των χαμηλών ρύπων που εκπέμπουν αλλά και της πιο ομοιογενούς λειτουργίας τους. Τα στάδια λειτουργίας ενός τετράχρονου κινητήρα είναι η εισαγωγή, η συμπίεση, η εκτόνωση και η εξαγωγή καυσαερίων. Βασική αρχή της λειτουργίας του κινητήρα είναι η καύση του μείγματος αέρα - καυσίμου, το οποίο οδηγείται από το σύστημα ψεκασμού στους κυλίνδρους τη στιγμή που το έμβολο κατεβαίνει μέσω των αυλών εισαγωγής. Μετά το έμβολο ανεβαίνει και συμπιέζει το μείγμα, ενώ το μπουζί στο τέλος της συμπίεσης δημιουργεί σπινθήρα και πραγματοποιείται η καύση του μείγματος. Η πίεση που δημιουργείται από τα αέρια ωθεί προς τα κάτω το έμβολο και ανοίγει ο αυλός εξαγωγής για να οδηγήσει τα καυσαέρια στην πολλαπλή εξαγωγής. Το συγχρονισμό των αυλών εισαγωγής - εξαγωγής αναλαμβάνει ο εκκεντροφόρος επικεφαλής ενώ η κίνησή του όπως και των εμβόλων γίνεται μέσω του στροφαλοφόρου άξονα. Στη συνέχεια ανοίγει πάλι ο αυλός εισαγωγής και συνεχίζεται διαρκώς η ίδια διαδικασία. Οι κινητήρες είναι διαχωρισμένοι σε πέντε βασικά μέρη τα οποία είναι τα εξής: 1. Το περίβλημα του κινητήρα, του οποίου το καπάκι και το μπλοκ είναι συνήθως κατασκευασμένα από αλουμίνιο και χυτοσίδηρο αντίστοιχα, ενώ υπάρχουν και εξ ολοκλήρου κατασκευασμένα από αλουμίνιο. 2. Το σύστημα χρονισμού του κινητήρα το οποίο αποτελείται από τις βαλβίδες, τον εκκεντροφόρο άξονα, τα ζύγωθρα (κοκοράκια) στους παλαιότερης τεχνολογίας κινητήρες, τον ιμάντα και τους οδοντοτροχούς που κινούν τον εκκεντροφόρο. 3. Το σύστημα στροφάλου το οποίο αποτελείται από το έμβολο, το διωστήρα και τον στροφαλοφόρο άξονα. 4. Το σύστημα ψεκασμού το οποίο αποτελείται από τα ακροφύσια ψεκασμού και από το σωλήνα πολλαπλής εισαγωγής. 5. Τέλος, για τη σωστή κίνηση των μερών του κινητήρα υπάρχει το σύστημα λιπάνσεως, το οποίο τροφοδοτεί με λιπαντικό υγρό όλα τα κινητά μέρη του κινητήρα, το σύστημα ψύξεως, το οποίο αποσκοπεί στο να κρατάει τη θερμοκρασία του κινητήρα σε κανονικά επίπεδα, και τα συστήματα ανάφλεξης και απαγωγής καυσαερίων.
Με τον όρο μετάδοση αναφερόμαστε στο σύνολο των μηχανικών μερών του αυτοκινήτου που φροντίζουν προκειμένου η δύναμη του κινητήρα να μετατρέπεται σε κινητική ενέργεια. Τα μέρη αυτά αποτελούν το κιβώτιο ταχυτήτων, στις διάφορες εκδοχές του (χειροκίνητο, αυτόματο, διαρκώς μεταβαλλόμενης σχέσης, διπλού συμπλέκτη), ο συμπλέκτης, που σκοπό έχει να απομονώνει τον κινητήρα από το κιβώτιο, κατά τη διάρκεια της αλλαγής ταχυτήτων, αλλά και το διαφορικό, που αναλαμβάνει την περιστροφή των τροχών. Ανάλογα τους τροχούς που μεταδίδεται η κίνηση (εμπρός, πίσω ή και στους τέσσερις), αλλάζει η οδική συμπεριφορά και τα επίπεδα πρόσφυσης κάθε οχήματος.
Η ανάρτηση ορίζει τη συμπεριφορά του αυτοκινήτου στο δρόμο, ενώ ένα σωστό ρυθμισμένο σύστημα οφείλει να αντιδρά σωστά στις δυνάμεις που ασκούνται επάνω του προσφέροντας άνεση και ασφάλεια. Πιο αναλυτικά χρειάζεται να επιτρέπει στους τροχούς τις κατακόρυφες κινήσεις ώστε να ακολουθούν τα εμπόδια που συναντάνε στο δρόμο τους χωρίς να μεταβάλλεται η γεωμετρία τους. Επίσης πρέπει να εξασφαλίζει τη συνεχή επαφή των τροχών με το δρόμο, να επιτρέπει στους κατευθυντήριους τροχούς να στρίβουν, να περιορίζει τις κινήσεις τους στο διαμήκη άξονα μεταδίδοντας στο πλαίσιο τις δυνάμεις επιτάχυνσης από τη ροπή στρέψης των κινητήριων τροχών και τις δυνάμεις επιβράδυνσης από τα φρένα και, τέλος, να απομονώνει την καμπίνα των επιβατών από τις αναταράξεις της κίνησης.
Η λειτουργία της ανάρτησης ορίζεται από τη γεωμετρία τους, δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο εφάπτονται οι τροχοί στο δρόμο, κάτι που καθορίζει και την απόκριση του συστήματος διεύθυνσης. Όταν οι τροχοί του ίδιου άξονα είναι στραμμένοι αντίθετα ο ένας με τον άλλο προς τα μέσα ως προς τη διεύθυνση κίνησης, δηλαδή συγκλίνουν, τότε μιλάμε για θετική σύγκλιση. Στην αντίθετη περίπτωση, δηλαδή όταν αποκλίνουν, έχουμε αρνητική σύγκλιση, ενώ όταν είναι εντελώς παράλληλοι έχουμε μηδενική σύγκλιση.
Το σύστημα διεύθυνσης είναι ένας μηχανισμός ο οποίος μεταφέρει την εντολή που δίνει ο οδηγός από το τιμόνι στους τροχούς έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η επιθυμητή πορεία. Η δύναμη που ασκεί ο οδηγός για να στρίψει το τιμόνι αλλά και η αίσθηση που φτάνει στα χέρια του εξαρτώνται τόσο από τον τύπο του μηχανισμού του συστήματος (μηχανικός, υδραυλικός, ηλεκτρικός, ηλεκτροϋδραυλικός), όσο και από άλλους παράγοντες, όπως η διάσταση των ελαστικών και οι γενικότερες ρυθμίσεις στην ανάρτηση.
Τα φρένα, το σύστημα πέδησης, αποτελεί δομικό στοιχείο του αυτοκινήτου και βασικός παράγοντας οδικής ασφάλειας. Η απόσταση ακινητοποίησης ενός οχήματος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το υλικό (χυτοσίδηρος, κεραμικά συνθετικά με ανθρακονήματα) και ο τύπος των φρένων (δισκόφρενα αεριζόμενα – διάτρητα – με ραβδώσεις – απλά, ταμπούρα), η κατάσταση, η ποιότητα και η πίεση των ελαστικών, οι εξωτερικές συνθήκες περιβάλλοντος (βροχή, ζέστη, κρύο, πάγος) και η κατάσταση του οδοστρώματος. Επίσης ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας είναι η αντοχή στην έντονη και συνεχή καταπόνηση, η αντίσταση δηλαδή του συστήματος στο φαινόμενο fading, το οποίο επιδρά αρνητικά στην αποτελεσματικότητά του.
Πρόκειται για την ασφάλεια των επιβατών που προκύπτει από το τι μπορεί να τους προσφέρει το αυτοκίνητο αφού η σύγκρουση καταστεί μια αναπόφευκτη πραγματικότητα. Είναι το βασικό μέλημα των σχεδιαστών σε κάθε νέο αυτοκίνητο και επηρεάζεται από το σύνολο, σχεδόν, της σχεδίασης και της δομής ενός μοντέλου. Η σύγχρονη τεχνολογία έχει δράσει επιβοηθητικά στην προφύλαξη και την καταστολή των ανεπιθύμητων συνεπειών από ένα ατύχημα. Ανάμεσα στα μέτρα ασφαλείας του είδους περιλαμβάνονται οι αερόσακοι, οι ρυθμίσεις του καθίσματος, η προστασία που μπορεί να προσφέρει το προσκέφαλο, οι ρυθμίσεις αλλά και η δυνατότητα υποχώρησης του τιμονιού, η ζώνης ασφαλείας, αλλά και η δομή και ο τύπος των παιδικών καθισμάτων, όσον αφορά στην προστασία των νεαρών επιβατών. Το επίπεδο της παθητικής ασφαλείας κάθε νέου μοντέλου υπολογίζεται με βάση συγκεκριμένες δοκιμές πρόσκρουσης από το EuroNCAP.
Πρόκειται για την ασφάλεια των επιβατών που προκύπτει από το τι μπορεί να προσφέρει το αυτοκίνητο σε οδηγό και επιβάτες προκειμένου να αποφευχθεί η σύγκρουση. Όσον αφορά στην ενεργητική ασφάλεια ενός μοντέλου, έχουν επιτευχθεί σημαντικές πρόοδοι όσον αφορά στο σύστημα πέδησης, με την εξέλιξη του ESP και του ABS, που ελέγχουν την ευστάθεια του αυτοκινήτου. Ωστόσο υπάρχουν και πολλές δευτερεύουσες λειτουργίες, που επηρεάζουν την προσήλωση του οδηγού στην οδήγηση και άρα την ενεργητική ασφάλεια του αυτοκινήτου. Αυτές ξεκινάνε από τα βοηθήματα ορατότητας, όπως οι καθρέπτες και τα φώτα, περνάνε από τα συστήματα που ελέγχουν την ταχύτητα του αυτοκινήτου αλλά και την πορεία του στο δρόμο, όπως το Cruise Control ή το Lane Change Assistance και καταλήγουν στο βασικό μέσο επαφής του αυτοκινήτου με το δρόμο, το ελαστικό και τη ζάντα.
Η οικολογία είναι η τάση της εποχής και στα αυτοκίνητα. Τα πάντα περιστρέφονται γύρω από τον περιορισμό της κατανάλωσης και των εκπομπών ρύπων CO2. Εκτός από τους οικονομικούς κινητήρες, οι εταιρίες έχουν εξελίξει και μια γκάμα βοηθητικού εξοπλισμού, ο οποίος κάνει πιο απτή την ιδέα της εξοικονόμησης καυσίμου. Στόχος δεν είναι μόνο να πειστεί ο οδηγός ότι το αυτοκίνητο καταναλώνει λιγότερο, αλλά να εκπαιδευτεί και ο ίδιος να οδηγεί πιο οικονομικά. Από τα οικονομόμετρα στο ταμπλό, μέχρι τα συστήματα Start & Stop και τα ελαστικά χαμηλής αντίστασης κύλισης, όλα ανήκουν στον λεγόμενο «οικολογικό εξοπλισμό».
Ίσως ένα από τα λιγότερο αναγνωρίσιμα στοιχεία του αυτοκινήτου που επηρεάζουν την ασφάλεια στην οδήγηση είναι η εργονομία των χειριστηρίων. Από τους διακόπτες που αντιστοιχούν στους δείκτες πορείας (φλας), μέχρι την αναγνωσιμότητα του πίνακα οργάνων και τη θέση των διακοπτών για τα ηλεκτρικά παράθυρα, όλα μπορούν να αποσπάσουν ή όχι την προσοχή του οδηγού κατά την οδήγηση. Στις μέρες μας η πραγματική πρόκληση είναι ο συνδυασμός της σύγχρονης και διαφορετικής αισθητικής με την πληθώρα των εξοπλιστικών στοιχείων. Έτσι οι κατασκευαστές επενδύουν σε συνδυαστικές τεχνολογίες που κάνουν εφικτό τον έλεγχο των υπολειτουργιών του αυτοκινήτου από λίγους διακόπτες και από τους δύο επιβάτες, ενώ, παράλληλα, προσπαθούν να εξοικονομήσουν χώρο και βάρος από τα νέα μοντέλα τους.
Σε αντίθεση με τα πρώτα αυτοκίνητα που βασικό στόχο είχαν τη μετακίνηση από το σημείο Α στο σημείο Β, τα σύγχρονα αυτοκίνητα έχουν γίνει τρόπος ζωής και χώρος καθημερινής επιβίωσης για οδηγό και επιβάτες. Το σαλόνι του αυτοκινήτου προσομοιάζει σε ανέσεις αυτό του σπιτιού μας και η τεχνολογία βάζει την πινελιά που χρειάζεται για την ασφαλή μετακίνησή μας, την ψυχαγωγία και το life style που συνοδεύει το μεταφορικό μας μέσο. Ωστόσο ο εξοπλισμός άνεσης δεν αποτελεί, πλέον, προαιρετικό αξεσουάρ, αλλά στοιχείο που ορίζει την πραγματική αξία του αυτοκινήτου. Ο κλιματισμός στο αυτοκίνητο, είναι περισσότερο απαραίτητος από το σπίτι μας, τα συστήματα πλοήγησης πάνε «πακέτο» με τα εξελιγμένα συστήματα ψυχαγωγίας, ενώ ο χαρακτήρας του αυτοκινήτου μπορεί να αλλάξει εφόσον η οροφή, μεταλλική ή υφασμάτινη, «κρυφθεί» στο χώρο αποσκευών.
